Ebeveynlerimiz, sahip olduğumuz en nadide mirasımız. Ebeveynlerimiz bizlerin; ilk öğretmeni, ilk adımımız, ilk koşmamız, ilk hecemiz, ilk sözcüklerimiz, ilk sevgimiz, ilk saygımız, ilk düşüşümüz, ilk kalkışımız, ilk arkadaşlığımız, ilk gülmemiz, ağız dolusu kahkahalarımız desem kimler bana katılır? Hepimizin bildiği tek bir tanımda ise ebeveynlerimiz; dünyayı keşfettiğimiz, anlamlandırdığımız yaşamsal becerilerimiz. Şimdi etkili ebeveynlik kavramını inceleyelim.
Nedir Bu Etkili Ebeveynlik?
Etkili ebeveynlik denilince aklımıza gelen şunlar olmalıdır!
- Doğru iletişim yöntemleri,
- Doğru disiplin teknikleri,
- Aile içinde tutarlı, işlevsel demokratik kurallar.
Toplumumuza göz atalım isterseniz? Ebeveynlerimizde çocukları üzerinde kaygı endişesi almış başını gidiyor desek? Ebeveynler olarak aşırı endişeden kaynaklı duyulan kaygıyı dengeleyememe sorunu ile baş başa kalabilmekteyiz. Çocukların hata yapmasına müsaade etmeksizin çocukların sorumluluğu olan eylemleri ebeveynler harekete geçip;
- Aman hata yapmasın ben yaparım.
- Şimdi o yavaş yapar ben yapayım hızlı bitsin.
- Eyvah! Yanlış yaparsa ne olacak? Hata yapmasına müsaade etmemeliyim.
Yukarıdaki örnekler de görüldüğü üzere ebeveynler harekete geçip çocuklarının yanlış yapmalarına dahi müsaade etmeden gerekli sorumlulukları kendi üstlenmişlerdir.
Ebeveynlerimiz bu tarz; mükemmeliyetçi, hata yapmaya müsaade vermeyen, çocukların zorlandığı durumlarda başarısız olduğu faaliyetlerde basamak basamak başarıya yükselmesine fırsat vermeyen ebeveyn tutumlarının genelinde ‘kaygının’ olduğunu söyleyebiliriz.
Bu tip ebeveyn tutumlarına; çocukların gözünden dünyayı görememek denmektedir.
Kaygı durumu ile baş başa kalan ebeveynlerimizin beyninde dönen sorun ise?
Etkili ebeveyn olabiliyor muyum? Her anne, babanın ebeveynlik tutumları, çocuk yetiştirme stilleri teknik ve yöntemleri birbirinden farklıdır.
Buradaki hassas çizgi ise; Ne çok kaygılı bir ebeveyn olmak, ne aşırı mükemmeliyetçi olmak… Burada önemli olan kilit nokta sizsiniz. Çocuklarınız ile aranızda ki iletişim dengesi “sizsiniz”
Sizler çocuğunuzun kişilik – yapısal –gelişim özelliğine göre, aile tutumunuza göre ebeveynlik sanatını tasarlayacaksınız. Ebeveynler olarak; Ne kaygı ununu fazla atın, ne de unu çok az atıp unun dozunu kaybedin. Dediğim gibi kıvamı sizin ellerinizde.
Sizlere Dünya’da evrensel olarak kabul edilmiş tek bir ebeveynlik standardı var ona göre davranacaksınız diyemeyiz sadece işinize yarayacak kilit noktalar ile ışığı gözüken ufuğa yelken açmanıza destek olabilirim.
Çocuk Yetiştirirken Ebeveynlerimizin Dikkat Etmeleri Gereken Belli Başlı Durumlar Nelerdir?
- Çocuklarınızı koşulsuz sevin.
- Çocuklarınıza karşı şefkat duygunuzu eksik etmeyin, yaptıkları sorumluluklarında veya sizlerle iletişim kurdukları süreçlerde kendilerini ifade edişlerinde çocuklarınıza karşı ‘saygıyı’ ihmal etmeyin.
- Düzenli kuralları olan ev ortamınız olsun. Anne ve Babanın kural birliğinin olduğu tutarlı ev ortamını çocuğunuza yansıtın.
- Aile ortamının sıcak, güvenli, huzur kalkanı ile kaplı olduğunu çocuğunuza hissettirin.
- Çocuğunuzun yeteneklerini ve performanslarını ortaya sergileyebileceği yaratıcı ortamlar sunun.
- Yetersizlikleri ile yüz yüze kalıp zorlanabildiği durumlar da çocuğunuzu cesaretlendirmeyi ihmal etmeyin.
- Çocuklarınızı takdir edin, tehdit etmeyin.
Etkili Ebeveynlikte 3 Altın Faktör;
- Hoşgörü
- Her yönden koşulsuz destekleyici ebeveyn tutumu
- Güven verici
Bu 3 altın madde birbirine kenetlenmiş zincirdir bu altın maddeleri sizlere biraz açmak istiyorum.
Çocuğunuzun fikirlerine eylemlerine doğru veya yanlış bildiklerini hoşgörülü, incitmeden yargılamadan, empatik bakış açısı, empatik bir dil ile çocuklarınıza kucak açabilirsiniz. Çocuklarınızın da fikirlerinin, düşüncelerinin önemli olduğunu göstermek için çocuklarınızın konuşmasını bölmeden dinleyebilir, anlatmak istediklerini anlatırken sözünü kesmeyebilir, yeteneklerini sergilemesinde destek verebilir, bir eyleme kalkışırken ona koşulsuz güvendiğinizi hissettirebilirsiniz.
Bu sayede;
- Öz saygısı gelişmiş,
- İç denetimi kuvvetli,
- Kendine inancı tam, kararlı, tutarlı, özgüvenli çocuklar yetiştirebilirsiniz.
Çocuklarınızın ileride iyi birer yetişkin olmasının koşulu sizlerin iyi birer anne/baba olmasıyla ilişkilidir.
Psikolojik Danışman Suşe Tanrıkulu
