Hipertansiyon Diyeti
Hipertansiyon, sürekli kan basıncı yüksekliği ile kendini gösteren sistemik bir rahatsızlıktır. Toplumda çok yaygın görülmekte ve kontrol altına alınmazsa çok ciddi komplikasyonlara neden olabilmektedir. Hipertansiyon tedavisi çok ileri düzeyde değilse hemen ilaç başlanarak süreç devam ettirilmemeli, hastanın sistematik bir şekilde değerlendirip risk faktörlerini ortadan kaldırarak kişiye özel ‘Hipertansiyon Diyeti’ ile tedavisi sağlanmalıdır.
Kan basıncı değerleri büyük (sistolik): 130 mm/Hg, küçük: (diyastolik) 85 mm/Hg altında kalması normal kabul edilmiştir.
Bu durum 140 – 90 üzerine çıkıldığı durumda hipertansiyon durumu gözlemlenebilmekte; 160 – 100 olması durumda 1. Seviye hipertansiyon, 160 – 100 ün üzerinde olması ise 2. Seviye hipertansiyon riskinin olduğunu gösterir.
Hipertansiyon İçin Başlıca Risk Faktörleri
Sigara Alışkanlığı
Sigara alışkanlığı kan basıncını yükseltir çünkü sigaranın içindeki nikotin kan damarlarında daralmaya neden olup kan akımını güçleştirir. Yapılan araştırmalarda sigaranın tansiyonu % 10 – 15 oranında yükselttiği de vurgulanmaktadır.
Fiziksel Aktivite
Yetersiz fiziksel aktivite de kalp – damar hastalıkları açısından olumsuz bir etken. Düzenli ve yeterli derecede yapılan fiziksel aktivite kalp, akciğer ve kasların güçlenmesinde rol oynayarak kan basıncının düşmesini sağlıyor.
Tuz Tüketimi
En önemli faktörlerden biri tuz tüketimi tansiyon ile direkt olarak ilişkilidir. Bazı kişiler sodyuma oldukça duyarlı olabilir. Sodyum duyarlılığı vücut sıvılarında artışa ve kan basıncında artışa yol açmış olur.
Beslenme Tedavisi
Günlük beslenme yağ ve kolesterolden zengin olduğu zaman hipertansiyon açısından büyük risk taşımaktadır.
Beslenme Tedavisinde Hangi Tip Diyet Tavsiye Edilir?
- Akdeniz Tipi Diyet
Hipertansiyonda Akdeniz tipi diyetin yararları gözlemlenmiştir çünkü Akdeniz tipi diyette özellikle zeytinyağı çok kullanılmakta ve tekli doymamış yağ asitlerinden zengin bir beslenme biçimi görülmektedir. Yeterli miktarda sebze ve meyve tüketimiyle birlikte potasyum, vitamin, mineral ve posa açısından zengin bir beslenme tarzı desteklenmiş olur. Ayrıca birçok bitkisel protein de bulundurur ve ceviz gibi kabuklu yemişlere de yer verilir. Bu açıdan Akdeniz diyeti hipertansiyon tedavisi için kullanılabilir.
- Dash Diyeti
Türkçesi ‘Hipertansiyonu Önleme Diyeti’ şeklinde çevrilir. Bu diyet, sebze – meyve tüketiminin artırılmasını destekler, özellikle magnezyum, kalsiyum, potasyumdan zengin besinleri tükettirmeyi amaçlar. Bununla birlikte az yağlı süt ürünleri tüketmeyi önerir ve kolesterol içeren, doymuş yağ içeren besinleri olabildiğince sınırlamaktadır. Örneğin; kırmızı eti az miktarda verirken tavuk veya balık daha fazla verilebilmektedir.
Şeker minimum seviyede tutulur. DASH diyetinin düşük oranda sodyum ve doymuş yağ içermesi; yüksek oranda posa, potasyum, magnezyum ve kalsiyum içermesi sebebiyle oksidatif stresi de azaltmaya yardımcı olur. Oksidatif stresin azalması demek kan basıncının düşmesi demektir.
Protein Alımı ve Kan Basıncı Arasındaki İlişki
Bitkisel proteinler ile ters, kırmızı et ve işlenmiş etler ile doğru orantılı olarak açıklanmıştır. Sağlıklı bir bireyin günlük alması gereken protein miktarı kilogram başına 0,8 / 1 gram olarak belirlenmiş fakat özel durumlarda veya kronik rahatsızlıklarda bu değerler değişebilir. Bu gibi durumlarda mutlaka diyetisyene başvurulmalıdır.
Potasyum Alımı
Yeterli potasyum alımı hipertansiyonda birincil koruma için öneriliyor. Kan basıncını düşürücü etkisi bulunmaktadır. Unutulmamalıdır ki; “Potasyum, tuzun panzehridir.”
Potasyumdan zengin besinleri sıralayacak olursak;
- Brokoli
- Muz
- Narenciye
- Ispanak
- Patates
- Yeşil salatalar
- Kırmızı pancar
- Yoğurt
- Balık
- Her türlü sebze
Hipertansiyonda Sakınılması Gereken Gıdalar
- Aşırı miktarda tuz ve tuzlu yiyecekler
- İşlenmiş gıdalar içerisinde bulunan monosodyum glutamat ve sodyum benzoat
- Alkol, aşırı miktarda kahve, enerji içecekleri
- Suni tatlandırıcılar
- Trans yağlar
- İşlenmiş etler
Tansiyonu Düşüren 6 Temel Besin
- Sarımsak (Nitrik asit ve hidrojen sülfür içerdiğinden dolayı kan basıncını düşürür.)
- Kırmızı pancar
- Keten tohumu
- Nar
- Domates
- Kakao
Bu besinler antioksidan ve anti inflamatuar etki gösterir. D vitamini, magnezyum ve çinkodan zengin olduğundan tansiyonun düşürülmesinde önemli bir role sahiptir.
- Hipertansiyonun tedavilerine devam edecek olursak hayvansal protein ve yağ tüketimini %50 azaltın. Sebze ve meyve tüketimini % 50 artırın.
- D vitamini, magnezyum ve çinko değerlerinize baktırın. Eksikliği durumunda gerekiyorsa takviye alın.
- Stres ve uyku düzeninize dikkat edin. Uykusuzluk günlük yaşamınızda ve enerjinizin kullanılmasında beslenmeden sonra gelen en önemli faktörlerden biridir.
- Vücut ağırlığınızın normal değerler aralığında olduğundan emin olun. Eğer fazla kiloluysanız mutlaka diyetisyeninizden destek alın. Yapılan araştırmalar gösteriyor ki hipertansiyon, obez bireylerde % 40 oranında daha fazla görülebilmektedir. Vücuda pompalanan kan, kalbin iş yükünü artırır. Bu da HT gelişme riskini artırır.
Sağlığınıza dikkat edin ve gerektiğinde uzmanlardan destek almayı unutmayın.
