Vitamin takviyeleri uzun zamandır hayatımızın büyük bir bölümünü kaplamaktadır. Reklamlar ve sosyal medya aracılığı ile kullanımı giderek artış göstermektedir. Bir çok birey takviye ürünleri bilinçsizce kullanmaktadır. Pandemi sürecinde vitamin takviyelerine yönelimin arttığı görülmüştür. Yapılan araştırmalarda takviyelerin bilgisizce kullanıldığı gözlenmiştir. Bunun nedeni besin desteklerinin güvenli, zararsız oldukları düşünülmesidir. Peki, vitamin takviyesi zararlı mı?
Takviye edici gıdalar nedeniyle acil servise başvuran hastaların; %58,3 ünü kadınlar, %41,7 sini ise erkekler oluşturmaktadır. Araştırma sonuçlarına baktığımızda kadınların erkeklere oranla daha fazla takviye ürün kullanımına yöneldiğini görmekteyiz. Araştırmalarda genel olarak takviye ürün kullanım nedeni bireylerin yeterince vitamin alamadıkları düşüncesidir.
Besin Takviyeleri Zararlı Mı?
Bazı bireylerde besin desteği kullanımı gerekli olabilir.
Vitamin Takviyesi Kullanılmasının Gerekli Olabileceği Durumlar
- Düşük enerji içeren diyet tüketenler,
- Yeterli ve dengeli beslenmeyi sağlayamayanlar (psikolojik yada ekonomik nedenlerden dolayı)
- Vejetaryenler,
- Demir yetersizliği anemisi olanlar,
- 0-6 yaş aralığındaki çocuklar
- Gebe ve emzikli kadınlar
- Menopoz sonrası kemik kaybı fazla olan kadınlar,
- Yaşlılar,
- Uzun süre ilaç kullananlar (antasitler, antibiyotikler, laksatifler, diüretikler),
- Besin alımını engelleyen hastalıkları olanlar,
- Bir hastalığa bağlı beslenme tedavisi alanlar,
- Diyaliz tedavisi gören hastalar, vb.
Besin Takviyeleri ve İlaç Etkileşimleri
Besin destekleri reçeteli ilaçlarla etkileşim potansiyeline sahiptir. Bu nedenle etkileşimlerle ilişkili olarak kişilerde zehirlenme hali ve hatta ölümle sonuçlanan durumların olduğu görülmüştür.
Aynı zamanda sürekli kullandığınız ilacınız varsa besin destekleri ile etkileşimi olacağını unutmamalısınız. Bu nedenle kullandığınız ilacınız besin desteğine bağlı olarak yan etki gösterebilir. Bir uzman tarafından önerilmedikçe takviye kullanmamalısınız.
Dünya’da ve Ülkemizde Besin Takviyelerinin Kullanılma Durumu
Yapılan birçok araştırmada besin takviyelerinin dünyada olduğu kadar ülkemizde de yaygın olarak kullanıldığı görülmüştür. Ulusal Sağlık ve Beslenme Araştırması (NHANES) sonuçlarına göre; yetişkinlerin vitamin mineral takviyesi kullanma sıklığının; NHANES I’de % 25, NHANES II ‘de % 35, NHANES III’de ise % 40 olduğu görülmüştür. Bu sonuçlara baktığımızda yetişkin bireylerin vitamin takviyelerine eğilimi gün geçtikçe arttığı sonucuna ulaşılmıştır.
- Eğitim durumu yüksek olanlar,
- BKİ (beden kütle indeksi) düşük olanlar,
- Yaşlılar
- Fiziksel aktivite düzeyi yüksek olanlar
arasında vitamin takviyeleri kullanımının fazla olduğu belirtilmiştir.
Vitamin Takviyesi Kullanırken Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Hekiminiz besin takviyesi kullanmanızı önermediyse kullanmayınız.
- Günlük beslenme durumunuzu kontrol edin.
- Takviye kullanmak yerine yeterli dengeli beslenmeye çalışın.
- Vitamin takviyeleri besinlerin içerisinde bulunan vitamin ve mineral düzeyini karşılayamaz.
- Bir ilaç kullanıyorsanız hekiminiz ile iletişime geçmeden vitamin/ mineral takviyesi kullanmayınız. Besin takviyeleri kullandığınız ilacın etkisini azaltabilir. Yan etki gösterebilir.
- En önemlisi besin desteklerini tavsiye edilen dozlarda almaya çalışın.
Unutmayın! Hiçbir takviye yediğiniz besinlerle aldığınız vitamin mineral düzeyini karşılayamaz.
