Fibromiyalji Nedir? Stres Tetikler Mi?
Fibromiyalji, genel kas ağrısı ve belli noktalarda görülen kronik ağrıyla birlikte seyreden bir yumuşak doku romatizmasıdır. Hastalığa genelde stres, yorgunluk, uyku bozuklukları, depresyon vb. eşlik etmekle birlikte bunlar kişiden kişiye değişmektedir. Toplumun yaklaşık %3 ünde görülmekte ve kadınlarda daha sık rastlanmaktadır. Bununla birlikte son yıllarda da tanı sayısı gittikçe artış gösterdiğinden “fibromiyalji” kavramını daha sık duymaya başladık. O halde bu hastalığı biraz yakından tanıyalım…
Fibromiyalji nedenleri nelerdir?
Aslında buna net bir şey söylemek pek doğru olmaz çünkü sebebi hala tam olarak saptanmamıştır fakat enfeksiyon, travma, stres, genetik yatkınlık, kişilik yapısı(mükemmeliyetçi ya da aşırı hassas kişiler vb) gibi sebeplerin hastalığı tetiklendirdiği bilinmektedir.
Fibromiyalji sendromunun nedenleri kesin olarak bilinmediğini söylemiştim fakat birtakım teoriler vardır. Bunlardan birincisi herhangi bir sebeple beynin acı eşiğini düşürdüğünü ve normal ağrıların artık çekilmez bir şekilde algılandığını savunmaktadır. Bir diğeri ise vücudumuzda ağrıyı algılayan sinir ve reseptörlerin daha duyarlı hale gelmesiyle oluştuğunu savunur.
Nedenler net olmasa da stres, travma gibi etkilerin fibromiyaljiyi tetikleyecek hormonlarla bağlantı kurduğunu biliyoruz ve mümkün oldukça huzurlu olabileceğimiz hayat tarzlarını benimsemeye özen göstermeye çalışmalıyız.
Ağrının olduğu noktalar nerelerdir?
Fibromiyaljide 18 farklı hassas nokta ya da tetik nokta dediğimiz alanlar vardır. Bu alanların en az 11 inde ağrı ve hassasiyet varsa ve ağrılar 3 aydan uzun süredir devam ediyorsa kişiye fibromiyalji tanısı konulabilir. Bu bölgelerden bazıları başın arkası, omuzlar, üst göğüs, kalça, sırt, dizler ve dirsekler olmaz üzere şekilde gösterilen bölgelerdir.
Fibromiyalji belirtileri nelerdir?
En önemli belirtileri yukarıda saydığım bölgelerde ağrı olmasıyla birlikte;
- Yorgunluk
- Uyku problemleri
- Depresif Ruh hali
- Kaygı
- Egzersize karşı direnç
- El ve ayaklarda uyuşma
- Bağırsak problemleri
- Baş ağrısı
- Odaklanmakta zorluk
Fakat bunlar kişiden kişiye değişmektedir. Hiçbiri olmayabilir, birkaçı olabilir ya da daha farklı belirtileri olabilir.
Fibromiyaljiden nasıl korunmalıyız?
- Düzenli egzersiz çok ama çok kıymetli. Özellikle gevşeme egzersizleri, yürüyüş, yüzme, pilates gibi aktiviteleri hayatımıza dahil etmeliyiz.
- Uzun süreli oturma, ayakta durma, yazı yazma, kolların gergin pozisyonda uzun süre kalmasını engellemeliyiz.
- Egzersiz yapmak artık sizin için zorsa mutlaka romatoloji ve fizik tedavi doktorlarıyla birlikte çalışmalı ve hafif şekilde başlatılan egzersizlerle hayat kalitenizi düzeltmek için adım atmalısınız.
- Beslenme de çok kıymetli. Vücudumuzun isteklerini göz önünde bulundurarak glutensiz, rafine şekersiz ve antiinflamatuar beslenme gibi sizin için uygun olan diyet hangisiyse onları uygulamalısınız.
- Kafein ve alkolü azaltmalısınız.
- Stresinizi azaltmak ve rahatlatmak için yoga, öz şefkat çalışmaları, nefes egzersizleri, meditasyon, aromaterapi ve sıcak sudan mutlaka ama mutlaka yararlanmanızı tavsiye ederim.
Kısacası hayatımızı “iyi yaşam” üzerine kurmalıyız. Sağlıklı ve dengeli beslenmeli, egzersizi hayatımıza dahil etmeli, uyku kalitemize dikkat etmeliyiz.
Hayat kalitemizi istediğimiz gibi, mutlu olacağımız şekilde ilerletmek için çabalamalıyız ki stresten uzak kalalım. Stres hem beynini hem bedenini, tamamıyla bütünsel sağlığını etkileyen en büyük düşmanın.
Unutma senin için en kıymetli şey “kendin”. Sana stres yaratan ne varsa ya onu ortadan kaldırmalı ya da onu kabullenip artık sende stres yapmasını engellemelisin. Yapmak istediğin ne varsa yapmalısın. “Kendin” ne istiyorsan onu yapmalısın. Unutma bazen mutlu olmak için başkalarını hayal kırıklığına uğratmak gerekir. Bundan birkaç sene sonra hayatın istediğin gibi olmadığında bunun sorumluluğunu kimse ama kimse üstlenmeyecek. Sadece sana ağır bi yük, sana ağır bir pişmanlık olacak. O yüzden şimdi sadece kendi isteklerin için yol almalısın. Huzurlu olacağına inandığın yolda gitmelisin. Yolun sonunun ne olacağını bilemeyiz ancak en kötü ihtimalle büyük bir “keşke” den kurtulmuş oluruz ya da en iyi ihtimalle istediğimiz şeyi başarmış biri oluruz. Kendini sev ve ona en iyi şekilde davran.
Son olarak fibromiyalji tanısı zor koyulan bir hastalıktır. Stresin üzerinde dursak da belirlenemeyen birçok sebebi olabilir. Benzer şeylerden şikayetçiysen mutlaka fizik tedevi ve romatoloji doktorlarıyla birlikte çalışmalı, gereken fizik tedavi egzersizlerini ve tedavi yöntemlerini uygulamalısın.
Haftaya başka bir yazıda görüşmek üzere. Bana instagram hesabım üzerinden ulaşabilir, sormak istediğiniz soruları sorabilirsiniz. Sevgiler…
Öğr. Fizyoterapist Zeynep Ahsen GARAN
