İçindekiler
Toksik ilişki ile ilgili size bir iyi bir de kötü haberim var! Önce iyi haberden başlayalım… Herkes toksik değil tabii ki. Peki, kötü haber ne? Bu toksik insanlar aile üyeleriniz, arkadaşlarınız, patronunuz hatta siz bile olabilirsiniz. Toksisite, toksik bir ailenin her katmanında bulunabilir. Hayatınızdaki yeri ve rolü ne olursa olsun herkesi kapsar.
Toksik insanlarla uğraşmanın en zor yönü bir yetişkinle muhatap olduğunuzu düşünürken aslında bir bebekle uğraşıyor olmanızdır. Çoğunluğumuz, normal gelişim gereği büyüyerek iki yaş narsisizmden çıkarız. Toksik yetişkin halen bu ilkel benmerkezcilik seviyesindeymiş gibi tepki verir. Tüm kararlarını hislerine dayandırır. Eylemlerinin sonuçlarını düşünmek, o an istediklerini almak yanında bir hiç kalır. Sıradan insan ve toksik insan arasındaki en belirgin fark, toksik insanların davranışlarının kurnazlığı ve sürekliliğidir.
Toksik İlişki Temelinde Aile İlişkisi Var Mıdır?
Toksiklik söz konusu olduğunda zehir her zaman içeride, derinlerde, ailenin çekirdeğindedir. Toksiklik; açık veya gizlice, ebeveynlerin çocuklarını manipüle etmesi sonucunda oluşan, hakkında konuşulmasına izin verilmeyen bir aile sırrıdır.
Aile bizlere yasal veya genetik yollarla gelen bir bağdır. Bu kavram birçok insana göre bu tanımdan çok daha fazlasını ifade eder. Aile “yuva”nın olduğu yerde koşulsuz sevgi ve desteğin kaynağıdır. Sağlıklı aileler birbirlerine değerleriyle, inançlarıyla, gelenekleriyle, ortak deneyimleriyle veya faaliyetleriyle duygusal ve ruhsal bir sevgi sunarlar. Aile üyeleri birbirlerini önemseyerek, kendilerine ve başkalarına karşı ümitli ve pozitif bir ortam sağlamaya özen gösterirler. Diğer yandan toksik ailelerin aile ya da yuva kavramı daha farklıdır. Onların yuvaları korku, endişe, kabul edilmeme ve koşullu sevgi içerir. Toksik bir ailede büyümek içi boş, akıl karıştırıcı, negatif bir deneyimdir. Toksik ebeveynler tarafından yetiştirilen çocuklar sevgiden yoksun ve belirli planlara göre yönetilen çocuklardır. Bu aile istismarı iki katlıdır. Birinci katı toksik aile üyelerinin yani ebeveynlerin özgün kötü muamelesidir. İkinci katmanı ise çocuklarına verdikleri zararları inkâr etmeleridir.
Toksik İnsanların En Belirgin Özellikleri Nelerdir?
- Söylediğiniz ya da yaptığınız şeyleri yeterli görmezler.
- Sürekli ilgi odağı olmak isterler.
- Katı ve tek yönlülerdir.
- Sizi yok sayarlar ya da girdabına çekerler.
- Sizi yalancı çıkarırlar.
- Empatiden yoksundurlar.
- Sınırlarınızı ihlal ederler ve asla “hayır”ı yanıt olarak algılamazlar.
- Duygularınızı ve düşüncelerinizi önemsemezler.
- Kendilerinin hep haklı ve masum olduklarını düşünürler. Aksini kabul etmezler.
- Sizi incitecek ve üzecek ayrıntıları bularak sürekli geçmişi kurcalarlar.
- Farklılıklara saygı göstermezler.
- Manipülasyon konusunda uzmandırlar. Sizi manipüle etmek için her yolu kullanırlar.
Toksik İnsanların Metafor İlişkisi
Toksik ilişkileri gizli bir psikolojik istismara benzetebiliriz. Bir bardak suya saydam toksik koymaya benzer. Suyu içtikten sonra vücudunuzun içini kasıp kavuran hasarı, vücudunuz zehre sürekli maruz kalışına tepki göstermeye başlayana dek o hasarı göremezsiniz. İstismar öylesine gizlidir ki yaşananları anlayana kadar o zehir ruhunuzu sarmış olur. Bu süreçte ilişkiler derinleştikçe sizi manipüle etme kabiliyetleri de derinleşir.
Toksik ilişkide karşınızdakine ne kadar iyi davrandığınız, ne kadar sevdiğiniz ya da ne kadar değer verdiğiniz önemli değildir. Hiçbiri toksik bir insan için yeterli olmayacaktır. Bunun yerine siz onların ellerinde bir lastik haline gelirsiniz. Sizi eğerler, bükerler, esnetirler. Sonunda bunların hepsi boşunadır. Kendinizi bir çarkın içinde koşan hamsterlar gibi hissedebilirsiniz. Çok koşarsınız, çok ter dökersiniz ama bu şekilde bir yol alamayacağınızı farkına varırsınız. O farkındalığın oluştuğu an en sağlıklı çözüm o ortamdan uzaklaşmak ve onları memnun etmek için sarf ettiğiniz çabalara bir son vermektir.
Toksik İlişki İçin İlaçla Tedavi Mümkün Müdür?
İlaç işe yaramaz. Çünkü toksik olmak bir beyin kimyası meselesi değil, karakter meselesidir. Duygu durum dengeleyici ilaçlar toksik kişinin huysuzluğunu yumuşatabilir ama karakterindeki kusurları etkilemez. Nitekim toksik insanlar da kendilerinde bir kusur görmedikleri için ve bu tedaviye de karşı çıktıkları için ilaç takviyesi uygun bir çözüm yolu değildir.
Toksik İlişkiden Kurtulmak İçin Kullanılabilecek Sihirli Cümleler
- Sana güveniyorum. Sen üstesinden gelirsin.
- Seninle gurur duyuyorum.
- Yanılmışım, sen haklıydın.
- Seni affediyorum.
- Mükemmel olmana gerek yok.
- Ben senin için buradayım ve seni dinliyorum.
- Başarılı olmak için gerekenlere sahipsin.
Şimdi Sorgulama Zamanı
- Yanlışını kabul ediyor mu?
- Olumsuz davranışlarından dolayı pişmanlık duyuyor mu?
- Davranışları için özür dileyip düzelmek için çaba sarf ediyor mu?
- Size saygı gösterip, koyduğunuz sınırlara uyuyor mu?
- Sizinle sağlıklı iletişim kurmak için her şeyi yapmaya hazır mı?
- İlişkide 3. kişileri önemsemeyip sadece ikinize mi odaklanıyor?
Eğer HAYIR yanıtınız fazla ise, bu ilişkiye sınır koymak sizin için en sağlıklı karar olacaktır. Sınır koymak elbette ki zor fakat bu adım kendi yaşam kalitenizi ve mutluluk duygunuzu artırmak için yapmanız gereken ilk adımdır. İlişkileri gözden geçirmenin amacı birilerinin canını yakmak değil, kendinizi korumaktır. Unutulmamalıdır ki toksik ilişkilerde sınır koymanın sevgi eksikliği ya da kin tutmakla bir ilgisi yoktur. Bu durum tamamen kişisel güvenlikle alakalıdır. İnsanlara sınırlar koyabilir ve yine de onları sevebilirsiniz. Kendinizi korumak ve tekrardan biriyle iletişime girmeden önce kimin sağlıklı olduğunu kimin olmadığını belirlemek daha kolay olacaktır. Deneyimlerinizin sonucunda perdelerinizi kaldırıp gerçekleri görecek kadar cesur bir insan olacaksınız. Böylece iyileşmek ve aradığınız gerçek mutluluğu bulmak için hayatınızı değiştirecek sağlıklı kararlar verebilecek konuma geleceksiniz.
Psikolojik Danışman Şeyda Keskiner
