İmmün Sistem Nedir?

İmmün sistem nedir? Kısaca Türkçe bağışıklık sistemi olarak adlandırılmaktadır. Yaşadığımız çevrede sayısı belli olmayan çok sayıda mikroorganizma bulunmaktadır. Bunlardan bazıları insan vücudu için faydalı olabilirken bazıları ise zararlı olabilmektedir. Zararlı olan mikroorganizmalar vücudun doğal çalışma dengesini bozarak vücuda zarar verir. Vücuda zarar veren hastalığa yol açan mikroorganizmalar patojen olarak adlandırılır. Vücut bu tür patojenlerden korunmak ve vücuda girenleri yok etmek için bazı savunma mekanizmalarına sahiptir. Savunma mekanizmalarının iki temel vazifesi vardır;

• Vücudu patojenlere karşı korumak
• İkincisi ise zarar görmüş, ölü veya anormal olan hücreleri yok etmektir.

Bunu yapan sisteme genel olarak immün sistem denir. Vücut kendi yapısından farklı olan maddeleri yabancı olarak algılar ve onları yok etmek için harekete geçer. Bu işleme bağışıklık denir. Bağışıklık bilimi yani immunoloji ise bağışıklık sistemindeki mekanizmaları inceler.

Bağışıklık sistemi ikiye ayrılır. Birincisi doğuştan gelen, ikincisi ise kazanılmış bağışıklık sistemidir. Doğuştan gelen bağışıklık sistemi patojenlere karşı önemli bir savunma sistemidir. Burada her patojene karşı ortak bir savunma mekanizması geliştirilir. Doğuştan gelen bağışıklık sisteminin aksine kazanılmış veya diğer ismi ile edinilmiş immün sistem her mikroorganizma için ayrı bir savunma geliştirir. Doğuştan olana göre daha uzun sürede cevap verir. Aynı mikroorganizmayla tekrar karşılaşıldığında daha hızlı cevap verir. Peki immün sistem nedir?

İmmün Sistem Nedir? Beyin İle Olan İlişkisi

Vücudumuz hastalıklarla mücadele ederek sağlıklı kalmamızı sahip olduğu bağışıklık ile sağlar. İnsan vücudunda öğrenme, düşünme ve hafızada tutma kapasitesine sahip olan iki sistem vardır. Bunlar; beyin ve bağışıklık sistemidir. Bağışıklık sistemi genetik olup, atalarımızın aktardığı bilgiyi mikroba karşı kullanan ve mikrobun olduğu bölgeye odaklanarak yok edinceye kadar çalışan bir sistemdir. Karşılaştığı her yeni durumda aynı şekilde mücadele verir. Beyin gibi bağışıklık sistemi de sahip olduğu işlevi her defasında yerine getirir. Mikroplara, kansere, hastalığa ve organ nakli gibi durumlara yanıtlar üretir ve vücudu korur. Kişinin özünü koruyarak vücuda zarar vermez.

Bağışıklık sistemi vücutta bulunan her mikroorganizmaya karşı mücadele etmez ve yok etmeye çalışmaz. Bazı mikroorganizmalarla savaşmayarak karşılıklı bir vazife yürütür ve vücut için faydalı olur. Beyin gibi öğrenme yeteneği olan bağışıklık sistemi öğrendiği şeyleri tecrübe edinerek gerektiği zaman onları tekrardan kullanır. Sosyal bir varlık olan insan gibi bilgilerini ve deneyimlerini saklar ve gerektiği zaman kullanır.

Vücudumuzu korumakla görevli olan bu mekanizma bazen vücuda zararlı olarak çalışabilir. Alerjik durumlar ortaya çıkabilir veya organ nakli sırasında takılan organı kabul etmeyebilir. Bu durumlar riskli ve tehlikeli durumlardır.

Çocuklarda Bağışıklık

Çocuklarda bağışıklık sisteminin kuvvetli olması için bilhassa dikkat edilmesi gereken şey uyku süresi ve kalitesidir. Uyku sırasında büyüme hormonu salgılandığı için büyüme hormonu bağışıklık sistemini olumlu etkiler. Ayrıca sık sık yaşanan enfeksiyonlar ve beslenme bozuklukları bağışıklık sistemini olumsuz etkiler. Ancak eğer genetik olarak sağlam bir bağışıklık sistemine sahipse bunları kolaylıkla telafi edebilir.

Bağışıklık sisteminde mikrobun vücuda nereden girdiği önemlidir. Çünkü bağışıklık sistemi bu değişkene göre yanıt vermektedir. Mikrobun cilt, kan veya solunum sisteminden girmesi ağızdan girmesinden daha büyük bir etkiye neden olabilir. Çünkü bu mikrop ağızdan girdiğinde belki hiçbir tesir göstermeyebilir.

Piyasada bağışıklık sistemini güçlendirdiği iddia edilen pek çok ilaç, ürün ve besin maddesi bulunmaktadır. Reklamları yapılarak bazen tıbbi vasıtalar da kullanılarak insanlara aktarılmaktadır. Bu nedenle bu tür durumlara itibar etmeden önce reklamlar ya da kulaktan dolma bilgilerle hareket etmek yerine doktora veya beslenme uzmanına danışmak daha iyi neticeler verir. Özellikle alternatif tıp olarak gelişmiş bir alanda bitki çayları veya farklı besinlerden oluşturulan kürler önerilebilmektedir. Ancak hiçbir zaman unutulmamalıdır ki her besin herkeste veya her bünyede aynı etkiye sahip olmayabilir. Bir kişide son derece faydalı olan bir besin bir başkasında alerjik reaksiyonlara neden olabilir ve olumsuz sonuçlar doğurabilir.

Bağışıklık Sistemini Ne Güçlendirir?

• Bağışıklık sistemi için en gerekli şey oksijendir. Oksijenin vücut dokularında azalması başta bağışıklık sistemi olmak üzere bütün sistemler için zararlıdır.
• Diğer en gerekli şey ise uykudur. Uyku sırasında vücut serotonin salgılar ve bu sayede bağışıklık sistemi karşılaştığı enfeksiyona daha hızlı yanıt verir.
• Sağlıklı ve güçlü bir immün sistem için güneş ışınları ve D vitamini son derece önemlidir.
• Bol oksijenli ortamda olmak şartıyla egzersiz de bağışıklığa iyi gelmektedir.

İmmün Sistem ve Stres

İnsan vücudu beyni ile bir bütünlük içindedir ve beynimizi etkileyen pek çok şey vücudumuzu da etkilemektedir. Zihnen yaşadığımız huzursuzluklar olarak özetleyebileceğimiz stres bağışıklık sistemini etkilemektedir. Stresli zamanlarda salgılanan hormonlar veya beyinde sinyalleri ileten tüm sıvı maddeler bağışıklık sistemini etkiler.

Stresli dönemlerde bağışıklık sistemi alarm verir ve etkili ve tam bir şekilde yanıt verir. Normal zamanda kaldıramayacağımız bir durumla karşılaştığımızda bu sayede daha güçlü oluruz. Stresle mücadeleden sonra stres kaynağı ortadan kalkar ve bundan sonra geçici bir depresyon hali oluşabilir. Bu aşamada bağışıklık sistemi de güçsüzleşir ve kendini toparlaması biraz zaman alır. Bu dönemler kritiktir ve hastalanma dönemleridir. Bu dönemde vücut karşılaştığı mikroptan dolayı enfeksiyonel hastalıklar baş gösterir.

Ömür boyu vücudumuz sayısız reaksiyonlarla karşı karşıya kalabilir. Tüm bu reaksiyonlarla karşılaşan vücut sahip olduğu immün sistem sayesinde bunlara yanıt verebilir. Bu yanıtlar yetersiz, yavaş veya tam etkili olabilir. Tüm bunları belirleyen şey ise yukarıda da ifade edildiği gibi sahip olduğumuz doğuştan ve kazanılmış immün sistemimizin durumudur. Bu nedenle vücudumuz için hayati bir sistemdir.