Vitamin Takviyesi Zararlı Mı?

Diyetisyen Yasemin Nur Özcan Mayıs 14, 2021

1 2 dakika okuma süresi

Vitamin takviyeleri uzun zamandır hayatımızın büyük bir bölümünü kaplamaktadır. Reklamlar ve sosyal medya aracılığı ile kullanımı giderek artış göstermektedir. Bir çok birey takviye ürünleri bilinçsizce kullanmaktadır. Pandemi sürecinde vitamin takviyelerine yönelimin arttığı görülmüştür. Yapılan araştırmalarda takviyelerin bilgisizce kullanıldığı gözlenmiştir. Bunun nedeni besin desteklerinin güvenli, zararsız oldukları düşünülmesidir. Peki, vitamin takviyesi zararlı mı?

Takviye edici gıdalar nedeniyle acil servise başvuran hastaların; %58,3 ünü kadınlar, %41,7 sini ise erkekler oluşturmaktadır. Araştırma sonuçlarına baktığımızda kadınların erkeklere oranla daha fazla takviye ürün kullanımına yöneldiğini görmekteyiz. Araştırmalarda genel olarak takviye ürün kullanım nedeni bireylerin yeterince vitamin alamadıkları düşüncesidir.

Besin Takviyeleri Zararlı Mı?

Kış aylarında nezle soğuk algınlığı grip gibi rahatsızlıklarda vitamin takviyeleri kullanmak en masum çözüm olduğu düşünülmektedir. Bu nedenle isimlerini sık sık duyduğumuz vitamin takviyeleri kullanımlarında artış olmaktadır. Bu durumda kullanılan vitamin takviyesi zararlı mı? En önemlisi vitamin takviyelerinin masum olmadığını, ilaçlar kadar etkili bir seçim olduğunu unutmamalısınız. Bunun dışında multi-vitaminlerin kullanımının bir vitamin içeren takviyelere göre daha çok kullanıldığı görülmektedir. Her ne kadar besin desteklerinin en iyi özüm yolu olduğu düşünülse de zararları olduğu da unutulmamalıdır.

Elbette kesinlikle zararlıdır asla kullanmayın diyemeyiz. Ama beslenme uzmanı ya da doktorunuz tarafından önerilmediği sürece kullanmamalısınız. Bir çalışmada kişilere günlük yeterli diyet programı verilmiş ve diyet yeterliliğinin vitamin alımına etkisi incelenmiş. Sonucunda yeterli diyeti uygulayan bireylerde vitamin ve mineral eksikliği görülmemiş. Bu sonuca göre bireylerin vitamin ve mineral destekleri almasının gerek olmadığı bildirilmiştir. Çünkü besin alımı yeterli olanların vitamin takviyesi alması vücutta bulunan sistemlere yük oluşturmaktadır. Bu durum ileri dönemde kişinin sağlığını bozmaktadır.

Bazı bireylerde besin desteği kullanımı gerekli olabilir.

Vitamin Takviyesi Kullanılmasının Gerekli Olabileceği Durumlar

Düşük enerji içeren diyet tüketenler,
Yeterli ve dengeli beslenmeyi sağlayamayanlar (psikolojik yada ekonomik nedenlerden dolayı)
Vejetaryenler,
Demir yetersizliği anemisi olanlar,
0-6 yaş aralığındaki çocuklar
Gebe ve emzikli kadınlar
Menopoz sonrası kemik kaybı fazla olan kadınlar,
Yaşlılar,
Uzun süre ilaç kullananlar (antasitler, antibiyotikler, laksatifler, diüretikler),
Besin alımını engelleyen hastalıkları olanlar,
Bir hastalığa bağlı beslenme tedavisi alanlar,
Diyaliz tedavisi gören hastalar, vb.

Besin Takviyeleri ve İlaç Etkileşimleri

Besin destekleri reçeteli ilaçlarla etkileşim potansiyeline sahiptir. Bu nedenle etkileşimlerle ilişkili olarak kişilerde zehirlenme hali ve hatta ölümle sonuçlanan durumların olduğu görülmüştür.

Aynı zamanda sürekli kullandığınız ilacınız varsa besin destekleri ile etkileşimi olacağını unutmamalısınız. Bu nedenle kullandığınız ilacınız besin desteğine bağlı olarak yan etki gösterebilir. Bir uzman tarafından önerilmedikçe takviye kullanmamalısınız.

Dünya’da ve Ülkemizde Besin Takviyelerinin Kullanılma Durumu

Yapılan birçok araştırmada besin takviyelerinin dünyada olduğu kadar ülkemizde de yaygın olarak kullanıldığı görülmüştür. Ulusal Sağlık ve Beslenme Araştırması (NHANES) sonuçlarına göre; yetişkinlerin vitamin mineral takviyesi kullanma sıklığının; NHANES I’de % 25, NHANES II ‘de % 35, NHANES III’de ise % 40 olduğu görülmüştür. Bu sonuçlara baktığımızda yetişkin bireylerin vitamin takviyelerine eğilimi gün geçtikçe arttığı sonucuna ulaşılmıştır.

Eğitim durumu yüksek olanlar,
BKİ (beden kütle indeksi) düşük olanlar,
Yaşlılar
Fiziksel aktivite düzeyi yüksek olanlar

arasında vitamin takviyeleri kullanımının fazla olduğu belirtilmiştir.

Vitamin Takviyesi Kullanırken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Hekiminiz besin takviyesi kullanmanızı önermediyse kullanmayınız.
Günlük beslenme durumunuzu kontrol edin.
Takviye kullanmak yerine yeterli dengeli beslenmeye çalışın.
Vitamin takviyeleri besinlerin içerisinde bulunan vitamin ve mineral düzeyini karşılayamaz.
Bir ilaç kullanıyorsanız hekiminiz ile iletişime geçmeden vitamin/ mineral takviyesi kullanmayınız. Besin takviyeleri kullandığınız ilacın etkisini azaltabilir. Yan etki gösterebilir.
En önemlisi besin desteklerini tavsiye edilen dozlarda almaya çalışın.

Unutmayın! Hiçbir takviye yediğiniz besinlerle aldığınız vitamin mineral düzeyini karşılayamaz.

Diyetisyen Yasemin Nur Özcan