Yo-Yo Diyet Sendromu!

Şok diyetler adı altında çok düşük kalorilik beslenmenin veya sosyal medyada popüler olan diyetlerin kişiye özgü yeterli ve dengeli bir beslenme örüntüsü olmaması nedeniyle, sağlıksız ve düzensiz beslenmeye yol açan kişinin yaşam kalitesini önemli ölçüde olumsuz etkilediği ve ileriki dönemlerde büyük sağlık problemlerine yol açtığı bilimsel olarak kanıtlanmıştır. Yo yo ismini aslında hepimizin bildiği oyuncaktan almıştır. Aynı oyuncak gibi bir ileri bir geri hızlı kilo verip hızlı kilo alma döngüsü ve bu kilo alıp verme döngüsünün sıklıkla devam etmesi tam anlamıyla bu şekilde diyet yapanların karşılaştığı durumdur. Bu döngüye Yo-Yo diyet sendromu denmektedir.

Genel olarak kadınların daha çok yaşadığı Yo-Yo diyet sendromu ülkemizde ve dünya çapında popüler güzellik algılarına tam olarak uymak istenmesi nedeniyle kişilerin bedenlerinde oluşan dengesiz ve hızlı kilo alıp verme değişimidir.

Yo-Yo diyeti sendromu hakkında toplanılan ve araştırılan bilgilerin bu yazımda açıklığa kavuşturulması ve Yo-Yo diyet sendromunun hangi sağlık sorunlarına yol açtığı ve kurtulma önerileri anlatılacaktır.

Kısa Sürede Kilo Vermeye Entegre Eden Diyetlerin Etkisi

Birçok insan kilo verme sürecinde kulaktan dolma aynı şok diyetleri uygulayarak kısa sürede kilo vermeyi amaçlar. Fakat sağlıklı kilo verme sürecinin bu şok diyetlerle olmayacağını, kişi sonucunda daha farklı sağlık problemleri ile karşılaşabileceğini göz ardı etmektedir. Kişi alması gereken enerjinin daha azını almaya çalışırken vücudunu daha fazla strese sokarak metabolizma hızını düşürmektedir. Maalesef şunu  unutmaktayız.

Beslenme ve diyet programları kişiye özgüdür. Senin vücut ağırlığın, boy uzunluğun, yaşın, çalışma durumun, sosyoekonomik ,yaşadığın ortam,  kültürel farklılıklar vb. bir çok faktör göz önüne alınarak hazırlanan bu programların yerine hemen hemen herkesi uyguladığı çok düşük kalorilik beslenme düzeni kesinlikle uzun süreli sürdürülebilir değildir. Ki bunun sonucu olarak kişi yemek ataklarına geçerek bir süre sonra verdiği kiloları fazlasıyla geri almaktadır. Bu da hem fizyolojik hem de psikolojik olarak kişileri yıpratmaktadır.

Doğru olan kişinin gerçekten yeterli ve dengeli bir beslenme programı ile bunu hayatına entegre ederek ömür boyu sağlıklı beslenmeyi öğrenebilmeli, uzun vadede kilo korunmasını sağlamayı bu kişinin uzmanlarından (diyetisyen) öğrenerek doğru bilgiye ulaşmalıdır.

Yo-Yo Diyet Sendromunun Nedenleri Nelerdir ?

Yo-Yo Sendromu bir çok farklı nedenden kaynaklanmaktadır. Gerek psikolojik gerekse fizyolojik olarak kişilerin kendilerini olumsuz yönde etkilemesi ve bu diyetlere başvurması sonrasında bu sendrom ortaya çıkar. Kısaca listelemek gerekirse;

• Çok düşük kalorilik diyetler (Şok diyetler)
• Zayıflama ilacı, laksatif ve diüretik kullanımı
• Psikolojik sebepler
• Kişiye özgü olmayan bilinçsiz popüler diyetlerin uygulanması
• Kilo vermeden sonra kilo koruma döneminin olmaması
• Uzun süreli açlık ve sonrasında tıkınırcasına yeme bozukluğu

Bu sendroma yol açan bazı nedenlerdir.

Kilo Alıp Verme Döngüsüne Bağlı Vücuttaki Olumsuz Değişikler

Bedensel değişiklikler kilo artışı ve kilo kaybına bağlı olarak etkisini gösterir. Kısa sürede çok fazla kilo kaybına uğrayan kişilerde fizyolojik  ve psikolojik olarak farklı semptomlara rastlanmıştır. Özellikle yağ – kas oranın ani düşmesi ve yükselmesi kardiyovasküler hastalıklar başta olmak üzere bir çok hastalığa yol açmaktadır. Belli bir dönem içerisinde hızlı kilo alıp veren kadınların kilo durumu olması gerektiği gibi olsa bile ani kalp krizi ve kardiyovasküler hastalıkların görülme olasılığı yüksektir. Şok diyetlerin getirdiği hızlı kilo kaybı, vücuttaki kas kütlesini azaltıp yağlanmayı yüksek ölçüde arttırmaktadır. Bu duruma bağlı olarak, tip2 diyabet, hipertansiyon, obezite, karaciğer yağlanması gibi hastalıklara neden olduğu görülmüştür. Ayrıca bu bağlamda oluşan psikolojik sorunlarda göz ardı edilmemelidir. Uzun vadede depresyon, anksiyete ve kaygı bozukluğu gibi bir çok psikolojik sorunu Yo-Yo diyet sendromu ile birlikte gelmektedir.

Yo-Yo Diyet Sendromundan Uzaklaşma Önerileri

Öncelikle sağlıklı ve kalıcı kilo vermenin koşulu yeterli ve dengeli beslenmekten geçmektedir. Uzun süre kendini aç bırakmak, çok düşük kalorilik diyetlerle beslenmek sonrasında oluşan ani açlık ile yemeklere saldırganlık göstermektedir. Bunun için çok düşük kalorilik diyetler yerine vücudunun ihtiyacı olan enerjiyi sağlıklı besin örüntüsüne uyarak sağlanmalıdır.

• Az az ve sık sık beslenerek vücudun gereksinmelerine uygun karbonhidrat, protein ve yağların uygun kompozisyonlarında tüketimine özen göstermelisin.
• Paketli ürünlerin etiketlerini mutlaka kontrol etmelisin.
• Etiket okuma alışkanlığı sağlamalısın.
• Su tüketimine özen gösterilmelidir.
• Günde 2-2.5 litre su tüketilmelidir.
• Düzenli olarak fiziksel aktivite yapılmalıdır.

Uzun süre kendini aç bırakarak yapılan diyetlerin kas kaybına yol açtığı kilo kaybı olsa bile kan yağlarının ve vücut yağ kütlesinin arttığı gözlemlenmiştir. En önemlisi kendini sürekli aç bırakarak kalıcı çözümler aramamalı doğru bilgiye ulaşmak için bu işin uzmanlarından destek almalısın.

Diyetisyen Rabia YAZAR