Azımsanmayacak Bir Rahatsızlık; Nöropatik Ağrı
Nöropatik Ağrı Nedir?
Nöropatik ağrı, etkili bir hastalık olarak nitelendirebileceğimiz bir problemdir. Sinirlerde meydana gelen hastalık anlamına gelmektedir. Çevirisi “Nöron” sinir, “pati” bozukluk, rahatsızlık olarak yapılabilir. Diğer bütün ağrı çeşitlerinden çok daha farklı sonuçlar ve etkiler oluşturur. Bilinen bazı ağrı kesiciler kullanımıyla bile bazı noktalarda soruna çözüm oluşturamaz.
Pek çok çeşitli sebeplere bağlı olarak meydana gelebilen nöropatik ağrı, oluşum sebeplerine odaklanılmış bir tedavi sürecine ihtiyaç duyar. Diğer ağrı çeşitleriyle nöropatik ağrı arasında belirli farklar vardır. Tıbbi tanımı ağrı olarak nitelendirilse de genellikle, iğne batması ve elektrik çarpması hissi, donma, yanma, karıncalanma gibi bir takım hissiyatlar şeklinde kendini gösterir. Nöropatik ağrı, periferik ve merkezi olmak üzere iki farklı sistem üzerinde ya da her ikisinde de oluşabilmektedir. Bu durumdan etkilenen sinirlere bağlı farklı semptomlar gösterir. Nöropatinin sebebi belli ise tanı konulması noktasında buna göre isimlendirilir. Mesela en yaygın olan nöropatik ağrı sebeplerinden biri olan diyabet hastalığına bağlı meydana gelen ağrıya diyabetik nöropati ismi verilir. Ancak sebebi belirlenememiş ise buna da idiyopatik nöropati adı verilmektedir.
Nöropatik Ağrının Belirtileri Nelerdir?
Sinir fonksiyonlarının bozulmasından dolayı oluşan hasarların türlerine göre belirtiler farklılık göstermektedir. Bu ağrı türü süreklilik gösterdiğinden dolayı kronik hale gelir. Herhangi bir zamanda ortaya çıkabildiği için tekrarlama eğilimindedir ya da sürekli olarak da hissedilebilir. Pek çok ağrı kesici oluşan bu ağrıya etki etmezler.
- Motor Sinirlerinde Oluşabilen Hasar
Motor sinirleri olarak belirttiğimiz yapıda meydana gelen bir hasar veya bozukluk sayesinde kasların işlevinde bazı kısıtlanmalar yaşanabilir. Örneğin nesneleri kavramakta problemler oluşur, çabuk yorulma gibi etkiler görülür, yürüme konusunda bile sıkıntılar yaşanabilir. Bazı durumlarda ise konuşma güçlüğü bile yaşanabilir.
- Duyusal Sinirlerde Oluşabilen Hasar
Duyusal sinirler dediğimiz dokunma hissi ve ağrının iletimi gibi görevleri yerine getirir. Bu bölgede meydana gelen bozukluklar ve hasarlardan dolayı bazı belirtiler gösterir. Örneğin; karıncalanma, yanma hissi, iğne batması, ayaklarda oluşabilen uyuşmalar gibi. Oluşan bu ağrı çok güçlü olabilir ve derinden hissedilebilir. Günlük yaşantıda karşılaştığımız sıcak ve soğuk havanın terletmesi veya üşütmesi gerekirken, bu hastalıkta etkiler direkt ağrı olarak hissedilir. Şikâyetlerin genellikle geceleri arttığı gözlemlenmiştir. Bazı durumlarda ise problem ortadan kaldırılsa dahi oluşan bozukluğa ve hasara göre ağrı belirli zamanlarda ortaya çıkabilir. Bütün dış etkenler bu tür hastalar açısından abartı derecesinde algılanır.
- Motor ve Duyusal Nöropati (Sensorimotor)
Hem motor sisteminde hem de duyusal şekilde oluşan bozukluk ve hasarlar neticesinde kaslarda hissedilen güçsüzlüğe ek olarak yukarıda belirttiğimiz tüm belirtiler gözlemlenebilir.
- Otonomik Nöropati
Otonomik olarak adlandırdığımız sinirler, kendiliğinden düzenlenmekte ve otomatik olarak organların görevini yerine getirmesini sağlayan sinirlerdir. Örneğin;
- Besinlerin sindirimi
- Kalp fonksiyonları
- Solunum
- Bezlerin fonksiyonları
Genelde bahsettiğimiz sinirlerde oluşabilen bozukluklar ve hasarlar neticesinde, aniden oluşan tansiyon değişiklikleri, kalp ritim bozuklukları, hipotansiyon problemi, terlemede bozukluk, iktidarsızlık, idrar kaçırma, gece meydana gelen ishal, ellerde ve bacaklarda renk değişimleri gibi yaygın belirtiler oluşturabilir.
Bunlardan farklı olarak ise, Polinörapati ve Mononöropati olmak üzere iki çeşidi vardır. Tek tek ya da her üç sinir sistemine etki gösteren nöropatiler bulunur.
Nöropatik Ağrının Nedenleri?
Olağan dışı hayat koşullarına maruz kalabildiğimiz pek çok durum neticesinde nöropatik ağrı meydana gelebilir. Bunun dışında, Diyabet hastalığı, Kanser tedavisinde kullanılan ilaç çeşitleri, AIDS, HIV ve buna benzer enfeksiyonel ya da inflamatuar rahatsızlıklar ağrının oluşmasına zemin hazırlayabilir. Ayrıca aşırı alkol tüketimi ve buna bağlı beslenme düzensizliğinde de oluşabilir. En yaygın görülen sebepler arasında yer almaktadır. Kronik böbrek ve karaciğer yetmezliğine bağlı olarak da meydana gelebilir. Kimyasal tarım ilaçlarına yüksek derecede ve uzun süreli maruz kalma, Folik asit ve B12 eksikliği, birtakım ilaçların kullanımı, bazı kalıtsal rahatsızlıklar, enfeksiyonlar, aşırı derece soğuğa uzun süreli maruz kalma da nöropatik ağrı oluşumuna etki eden diğer faktörlerdir. Uzun yıllar boyu bu nedenlerden etkilenerek aniden ortaya çıkabildiği gibi zaman zaman belirtiler de gösterebilir.
Nöropatik Ağrı Tanısı Nasıl Konur?
Uzman bir doktorun tanı koyabilmesi için öncelikle hastanın öyküsünü detaylı dinlemesi gerekmektedir. Ne kadar zaman aralığında yaşandığı, oluşan şikâyetler ve sağlık geçmişi gibi faktörler tanı konmasında önemli rol oynamaktadır. Tanı koymada en önemli unsurlar; laboratuvar testleri, EMG, Sinir biyopsisi ve kan testi gibi farklı yöntemler sayesinde tanı konulabilir.
Nöropatik Ağrı Tedavisi
Teşhis konulduktan hemen sonra belirlenen tedavi yöntemi, ağrının kaynağına ve oluşum nedenine bağlı farklılıklar gösterebilir. Sebebin belirlenebilmesi durumunda ortadan kaldırılması da mümkün olacaktır. Mesela alkolden kaynaklı bir durum söz konusu diyelim, alkol tüketimi mutlaka yasaklanır. Bunun dışında başka bir hastalığa bağlı olarak meydana geldiyse önce o hastalığın tedavisine başlanır. Çözüm oluşturulduktan sonra ise ağrıyı hafifletici ilaçlara başlanır. Nöropatik ağrı hastalarının genellikle %70 kadarının nedeni belirlenebilir. Kalan %30 oranında ise maalesef belirlenemez. Bu durumda ise şikâyetleri azaltmaya yönelik ilaç tedavileri uygulanarak günlük yaşantısında birçok şeye dikkat etmesi beklenir.
Çeşitli rahatsızlıklara ve kalıtsal nedenlere bağlı oluşan nöropatik ağrıların dışında kalan nedenler, günlük yaşantımızda, iş hayatında yaptığımız çeşitli aktivitelerin aniden ya da zaman içinde sinirler üzerinde hasar ve bozukluk oluşmasına bağlı olarak kendini gösterdiği unutulmamalıdır. Elbette hastalığın tedavisinde erken tanı önemli rol oynar. Bu sebeple yazımızda bahsetmiş olduğumuz şikâyetlerle aralıklarla da karşılaşıyorsanız kesinlikle uzman bir doktora başvurmanızı öneririz. Erken tanı konulmuş bir nöropatik ağrı rahatsızlığı, uygulanacak tedavi yöntemi sayesinde sinirlerde oluşan bozuklukların veya hasarların tamamen iyileşmesine imkân sağlayabilir. Geç kalınmış durumlarda, sinirlerin onarılması zorlaşabilir.
Ortalama olarak toplumumuzda %1 ila %2 gibi bir aralıkta nöropatik ağrı görülmektedir.
