Çocuk Yetiştirirken En Doğru Tutum: Demokratik Ebeveynlik
Demokratik ebeveynlik tutumu… Çocukların yeni doğan döneminden bir yetişkin olana dek ebeveynlerinin rehberliğine ihtiyaçları vardır. Tüm duygusal ve sosyal sistemlerin yanında bunun beynimizin gelişimiyle yakından ilgisi var.
Prefrontal korteks yani ön beyin, temelde insanı diğer canlılardan ayıran özellikleri içerir. Örneğin topluluk içinde nasıl davranacağımız, ahlaki davranışlar, hedef ve hedefe yönelik hareket etmek gibi bilinçli davranışlar beynimizin bu bölümünde bulunan sinirler tarafından yönetilir. Prefrontal korteksin beynin en geç gelişen kısmı olduğu ve 20-22 yaşlarına kadar gelişimini sürdürdüğü söylenir. Reşit olma yaşımızla ne kadar yakın öyle değil mi? Yani ebeveynlerin çocuklara rehberlik etme gerekliliği aynı zamanda beyin gelişimine de bağlıdır ve bu nedenle çok önemlidir.
Çocuğumuza Rehberlik Ederken Nasıl Bir Tutum Sergilemeliyiz?
Temelde 6 anne-baba tutumu vardır:
- Otoriter
- Aşırı İzin Verici
- İhmalkâr/İlgisiz/Kayıtsız
- Aşırı Koruyucu
- Dengesiz
- Demokratik Ebeveynlik Tutumu
Ebeveynler genellikle çocuklarıyla ilişkileri konusunda iki ayrı kola ayrılıyor. Bir taraf çocukları üzerinde otorite kurma kaygısı içinde oluyor çünkü evdeki ve hayatlarındaki disiplini bu şekilde sağlayabileceklerini düşünüyor. Diğer taraf ise çocuklarıyla “arkadaş gibi” olmanın en doğrusu olduğunu düşünüyor çünkü çocuklarının hayatlarına en çok bu şekilde dahil olabileceklerine inanıyor. İki yaklaşımın da doğru olduğunu söylenemez. Çok otoriter ebeveynler olduğunuzda duygular geri planda kalabilir çocuğunuz ile aranızda bir patron-çalışan ilişkisi gelişebilir. Diğer yandan çocuğunuzla arkadaş gibi olmak da doğru bir yakınlık göstergesi değildir, çocuklarınızın arkadaşları zaten var ya da olacak sizin yapmanız gereken onların anne-babaya karşı olan ihtiyacını doldurmak.
Demokratik ebeveynlik bu ihtiyacı en doğru şekilde karşılayan tutum. Demokratik anne-baba tutumunu benimseyen ebeveynlerin en belirgin özelliği iletişime açık olmalarıdır. Fikirlerini açıkça ifade ederler ve çocuklarının fikirlerini açıkça ifade etmelerine izin verirler. Sabır, duyar, saygı ve sevgi karşılıklıdır.
Çocuklarını beceri ve yetenekleri konusunda teşvik eder ve her konuda desteklediklerini hissettirerek bir güven ortamı oluştururlar. Çocukların hakları ön plandadır ve her zaman bu haklar gözetilerek rehberlik edilir. Ebeveynler rehberlik sorumluluklarının farkındadır ve kuralları ve sınırları açıkça belirleyerek uygulama konusunda iş birliği halinde tutarlı tavır sergilerler.
Demokratik Ebeveynlik Tutumuyla Büyüyen Çocuklarda Nasıl Özellikler Gözlemlenir?
- İletişime açık olurlar,
- Kolay sosyalleşirler,
- Özgüvenleri yüksektir,
- Haklarını savunabilirler,
- Fikirlerini açıkça ifade ederler,
- Sınır ve sorumluluklarını bilirler,
- Yeteneklerini sergilemekten çekinmezler,
- Empati güçleri yüksektir,
- İnsani değerlere sahiptirler,
- Kendi başlarına bir şeyler yapabilme konusunda isteklidirler.
