Diz Kapağı Ağrısı Neye İşarettir?
Diz kapağı olarak bilinen patella dizin ön kısmında yer alan küçük ve yassı bir kemiktir. Patellanın aşırı yük altında sürekli kullanılması, travma, tendon iltihaplanması, patellanın doğuştan anomalileri, kassal kuvvet dengesizliği gibi sebeplere bağlı olarak diz kapağı ağrısı görülebilmektedir.
Diz kapağı (patella) küçük bir kemik olmasına rağmen oluşturduğu mekanik avantaj ile diz hareketleri için oldukça önemlidir. Uyluk ön kasının (quadriceps) kuvvetini arttırır ve kuvvetin patellar tendona iletilmesini sağlar. Ayrıca kasın kasılması sırasında tendondaki sürtünme ve aşınmayı önler. Diz eklemini dış etkilerden korur.
Diz Kapağı Ağrısı Neden Olur?
Peki diz kapağı ağrısı denilince akla neler gelir? Ağrı neden olur ve tedavisinde nasıl bir yol izlenir? Başlıklar halinde kısaca göz atalım.
Patellofemoral Ağrı Sendromu
Patella ve uyluk kemiğinin (femur) arasındaki ekleme olan baskıyla ilişkili olan bu sendrom dizin ön kısmında ağrıyla karakterizedir. Ağrı sadece dizin önünde hissedilmeyip tüm dizde de hissedilebilir. Ağrının yanı sıra eklemde krepitasyon, kilitlenme ve boşalma da görülebilen diğer semptomlardır. Patellofemoral ağrı sendromu diz kapağına etkiyen bir travma veya patellofemoral eklemin aşırı kullanımı ve yüklenmesi sonucu oluşabilmektedir. Ayrıca anatomik ve biyomekanik farklılıklar, kas zayıflığı ve kalça-diz-ayak dizilim bozukluğuna bağlı olarak da ağrı sendromu görülebilmektedir. Patellofemoral ağrı sendromu gençlerde, fiziksel olarak aktif bireylerde ve kadınlarda sıklıkla görülmektedir. Hastalar genellikle merdiven ve yokuş inme/çıkma, dizler bükülü oturma ve çömelme aktivitelerinde şiddetlenen ağrıdan bahseder. Ağır sportif aktiviteler ve tekrarlayan mikrotravmalar ağrıyı tetikler.
Patellar Tendinit
Genellikle ön diz ağrısı şikayetiyle görülmektedir. Esas patoloji kemik tendon bileşkesindeki mikro yırtıkların gelişmesi şeklinde tanımlanmaktadır. Kalça-diz-ayak biyomekanik dizilim bozuklukları ve kassal kuvvet dengesizliği patellar tendinit için risk faktörleridir. Voleybol ve basketbol gibi sıçrama aktivitelerinin fazla olduğu sporlarda aşırı kullanım, antrenman süresi ve sıklığında yapılan aşırı artış, antrenman yapılan zeminin uygun olmaması gibi sebeplerle sporcularda sık görülmektedir.
Patellar Subluksasyon
Dizin bükülmesi sırasında patellanın geçici olarak yerinden çıkması/translasyonudur. Patella subluksasyonu patellanın etrafındaki yumuşak doku ve kasların dengesizliğinden, kalça-diz-ayak dizilim bozukluğundan ve anatomik anomalilerden kaynaklı olabilmektedir. Ağrı sıklıkla diz kapağında hissedilmektedir. Hastalar endişe, güvensizlik ve instabilite nedeniyle günlük aktivitelerini kısıtlayabilirler. Tedavi genellikle konservatif olarak planlanmaktadır. Fakat tekrarlayan durumlarda cerrahi tedavi tercih edilmektedir.
Prepatellar Bursit
Patellanın önünde bulunan bursanın iltihaplanmasıdır. Bireyler diz kapağında veya altında ağrı ve şişlikten şikayet ederler. Ağrılı ve şiş olan bölgede ısı artışı hissedilebilir. Çömelme ve merdiven inme/çıkma aktivitelerinde zorluk yaşarlar. Dizin üzerine düşme ya da dize alınan darbe gibi durumlar prepatellar bursit oluşumuna sebep olabilmektedir.
Diz Kapağı Ağrısı İçin Hangi Bölüme Gidilir?
Diz kapağı (patella) ağrısı olan bireyler fizik tedavi, ortopedi ve spor hekimleri tarafından muayene edilerek tanı alır. Hastanın durumu ve tanıya göre konservatif veya cerrahi tedavi planlanmaktadır.
Diz Kapağı Ağrısı Tedavisi
Diz kapağı ağrısında tedavi genellikle konservatiftir. Ağrının giderilmesi, iyileşmenin hızlandırılması, ekleme yönelik aşırı yüklenmelerin azaltılması, bireyin günlük yaşam aktivitelerine ve sportif performansına dönmesi amaçlanmaktadır. Fizyoterapisinde bireye özgü bir tedavi programı fizyoterapistlerce hazırlanıp uygulanmaktadır. Hastaya uygun rehabilitasyon programı oluşturulduğunda ve hastanın tedaviye uyumu sağlandığında iyileşme oranı yüksek olur. Konservatif tedavide analjezik ve nonstreoid antiinflamatuar ilaçlar hekim tarafından önerilmektedir. Konservatif tedaviden yanıt alınamazsa cerrahi tedavi düşünülebilir.
Diz kapağı ağrısı temel olarak yukarıda bahsedildiği gibi karşımıza çıkmaktadır. Bunun yanı sıra osteoartrit, enfeksiyon, ligament yaralanması ve cerrahisi sonrası gibi durumlarda da görülebilmektedir. Bu nedenle bireyin öncelikle uzman tarafından değerlendirilmesi gerekir.
