Panik Atak İle İlgili Bilinmesi Gerekenler
Bir anda beklenmedik biçimde ortaya çıkan veya seyrek bir şekilde kalabalık ortamlarda başlayan ve git gide artarak kişiyi korkuya düşüren panik ataklar, göğüs sıkışması, terleme, kalp çarpıntısı ve nefes alamama gibi belirtilerden kaynaklı kalp kriziyle karıştırılabilmektedir. Peki, panik atak nedir?
Panik Atak Nedir?
Panik atak genelde beklenmedik bir biçimde ortaya çıkan ve tekrarlayıcı, kişiyi korkuya düşüren şiddetli endişe nöbetleridir. Panik atak nöbetleri dakikalar içinde doruğa çıkabilmektedir ve genellikle 10-30 dakika içinde kendiliğinden geçebilmektedir. Bu gibi durumlar da tek başına atak yaşanması panik atak olarak değerlendirilmektedir. Ancak yineleyici panik ataklarla ve bu atak dönemleri arasında tekrardan yaşanacağı ile ilgili yaşanan beklenti anksiyetesi durumunda panik bozukluk tanısı konulmaktadır. Panik atağın ilk belirtileri aniden başlayan göğüs sıkışması/ağrısı, çarpıntı hali, nefes almada güçlük, terleme/titreme, karın ağrısı/bulantı, baş dönmesi, üşüme, bayılacakmış gibi hissetme, karıncalanma/uyuşma olarak görülmektedir. Kişi, o an kalp krizi geçiriyor veya felç geçiriyor gibi hissedip ölüm korkusu, çıldırıyor veya delireceği korkusu yaşamaktadır.
Hastalık Hastası Olma Dönemi
Bu dönemde kişiler sürekli acil serviste kendilerini bulabilmektedir. Fakat bedensel hastalık bulunmadığı için sakinleştirici yapılarak evlerine gönderilmektedirler. Belirli bir süre kişide rahatlama olurken bir süre sonra tekrardan bir atak ortaya çıkmaktadır. Böylece her atak geçirdiğinde hastaneye giden kişi, belirli bir zaman sonra kalbinde veya beyninde bir hastalık olduğuna inanır. Fakat doktorların yapmış tetkikler sonucunda kişiler de fiziksel bir rahatsızlık olmadığı ortaya çıkarılmaktadır.
Kalp Krizi Geçirme Korkusu Başlıyor
Ataklar sürdükçe kişiler gergin, rahatsız, tedirgin ve endişeli bir şekilde yeni bir atak yaşamayı beklemektedir. Bu ataklar genellikle belirgin olmayan zaman ve ortamlarda gelmesi nedeniyle korku düzeyini artırmaktadır. Ataklar sık yaşanmaya başladıkça, kalp krizi geçirip öleceği, kontrolünü kaybedeceği, çıldıracağına dair korkuları pekişmeye başlar. Kişiler zaman geçtikçe evde birinin olmadığı bir anda kalp krizi geçirmekten veya kontrolünü kaybetmekten yoğun bir şekilde korkmaktadır ve bu düşüncelerden kaynaklı bir üzüntü yaşamaktadırlar.
Hastanede veya Bahçesinde Geçen Günler
Bireyler belirli bir zamandan sonra ataklara neden olacağını düşündükleri yiyecek ve içecekler tüketmez hale gelirler ve bu atakları bastırmak için alkol madde veya ilaç kullanırlar. Bazı kişiler etrafına zarar vereceğine dair korku yaşamakta ve bu nedenle kendilerini kısıtlayabilmektedirler. Bu bireyler, gerektiği zaman acil yardımı hızlıca alabilmek için günlerini hastanede veya bahçesinde geçirebilmektedir. Bu ortamlarda kendilerini daha güvenli yerde hissetmektedirler.
Panik Atağın Nedeni
Birçok psikolojik hastalık gibi panik atağın da tam net bir nedeni bilinmemektedir. Ancak bu durum olası yaşamda travmatik ya da stresli bir dönem veya beyindeki var olan nörotransmitter dengesizliğinden düşünülmektedir.
Panik Atak Tedavisi
Kişi de panik bozukluk veya panik atak belirtileri var ise bir doktora başvurmalıdır. Burada doktor kişinin tıbbi geçmişi ile ilgili bilgi almakta, yaşanan belirtiler, bu belirtilerin sıklığı ve ne kadar süredir devam ettiği bilgileri alır. Ayrıca bu belirtilerin herhangi bir başka sağlık probleminden kaynaklı oluğ olmadığını belirlemek için donanımlı bir fizik muayene yapılır. Yineleyici panik ataklardan kaynaklı kişi tekrardan panik atak geçireceğine dair kaygı yaşarsa ise panik bozukluk tanısı alabilir.
Panik bozukluk tedavi edilebilmektedir ve özellikle erken müdahalelerde tam bir iyileşme sağlanabilmektedir. Bir yardım alınmadığı zaman panik bozukluk artabilir ve baş etmede güçlük yaşanabilir. Buna ek olarak panik atak yaşanan ortamlardan kaçınma, agorafobiye neden olabilmektedir.
Panik bozukluk tedavisinde hedef panik atak sayısını düşürmekken, panik atak tedavisinde ise belirtilerin hafiflemesi hedeflenmektedir. Panik atak tedavisinde psikolojik tedavi ile ilaç tedavisi kullanılmaktadır. Yaşanan belirtilere göre bu tedavi yöntemlerinden biri veya ikisi birlikte kullanılır.
Psikolojik tedavide terapist danışana bilişsel davranışçı terapi uygulayarak, danışana atak yaşadığı an da nasıl bir tepki verdiğini ve neler düşündüğünü anlatarak farkındalığını arttırabilir ve atak yaşadığı sırada sakin kalabilmesi için nefes egzersizi önerebilir.
Panik Atak Sırasında Ne Yapmalı?
- Atak ile uğraşmayın.
- Mümkün olduğu kadar bulunduğunuz ortamda kalın.
- Olumlu, huzur verici ve dinlendirici yerlere dikkatinizi verin.
- Kendinize bu atağın geçeceğine dair telkin verin.
- Unutmamalısınız ki, bu yaşamınıza yönelik bir tehdit değildir.
- Yavaş ve derin nefes alıp verin.
Panik Atakları Önlemek için Kendi Kendinize Yapabileceğiniz Uygulamalar
- Bilişsel davranışçı terapi yöntemlerine uygun bir biçimde kaygı ile ilgili kitaplar okunabilir.
- Sakinleştirici masajlar veya pilates yok gibi spor yapılabilir.
- Düzenli egzersiz yapılabilir.
- Belirtilerin azalmasına neden olacak nefes egzersizi öğrenilebilir.
- Atakları tetikleyen kafein, alkol, sigara kullanımı azaltılabilir.
Uzman Klinik Psikolog Özge Sarıca
Bir Yorum