Pantotenik Asit (Vitamin B5)

Pantotenik Asit (Vitamin B₅) Nedir?

Yunanca her yer anlamına gelen “pantos” sözcüğünden kökenini alan pantotenik asit (vitamin B₅) yiyeceklerdeki yaygın varlığı nedeniyle bu adı almıştır. Doğada çok yaygın olarak bulunduğu gibi canlı hücrelerde de yaygın olarak bulunur.  Suda eriyen ve vücutta depolanmayan bir vitamindir. Suda eridiği için vücuttan kolaylıkla atılır ve bundan dolayı günlük olarak yeterli miktarda alınmalıdır. Nemli ortama, sıcaklığa, oksidasyona ve redüksiyona dayanıklı olmasına karşın sirke, limon gibi aside; kabartma tozu gibi alkaliye ve kuru ısıya (fırında pişirme) karşı dayanıksızdır. Peki, pantotenik asit nedir, faydaları nelerdir? Pantotenik eksikliği belirtileri nelerdir? Pantotenik asit hangi besinlerde bulunur?

Pantotenik Asit (Vitamin B₅) Faydaları

Her besin ögesi gibi pantotenik asit de insan vücudu için oldukça önemlidir. İnsan için hayati önemi olan maddelerin oluşumunda etkilidir. Bunların yanı sıra pantotenik asit;

• Karbonhidrat, yağ ve protein gibi enerji oluşum metabolizmasına katkıda bulunur.
• Antistres özelliği ile olumsuz psikoloji durumunu ortadan kaldırmaya yardımcı olur.
• Sinir ileticileri, kortizol gibi steroid hormonları ve D vitamini metabolizmasını düzenler.
• Steroid gibi hormonların katkısı ile yaşlanma ve cilt kırışıklıkları üzerine olumlu etki gösterir.
• Sindirim sisteminin işleyişini düzenler.
• Yorgunluk ve bitkinliğin azalmasına katkıda bulunur.
• Kandaki savunma hücrelerinin ve alyuvarların yapımında etkilidir.

Pantotenik Asit (Vitamin B₅) Eksikliği Belirtileri

Doğada bol miktarda bulunduğundan ve insanlarda bağırsak florasından sentezlendiğinden bu vitaminin eksikliğine pek sık rastlanmaz. Besinlerin rafine edilmesi, dondurulması, konservelenmesi ve pişirilmesi pantotenik asit kaybına neden olur, bu nedenle rafine ve işlenmiş yiyeceklerin fazla tüketimi veya uzun süre antibiyotik kullanımıyla birlikte barsak bakterilerinin tahribatı gibi durumlarda eksikliği gözlenebilir. Eksikliği bazı sağlık sorunlarına neden olabilir. Bunlar;

• Yorgunluk, uyuşma hissi ve bitkinlik başta olmak üzere
• Deride oluşan yaralar, sinir sistemi bozulması, saç dökülmesi gibi belirtiler
• Mide asitlerinde azalma ile birlikte mide ağrıları iştahsızlık, kusma, bulantı, barsak bozuklukları ve krampları gibi sindirim sistemi sorunları
• Depresyon, sinirlilik, uyku bozuklukları ve ruhsal çöküklük
• Cilt akne oluşumunda artış ve doku bozuklukları
• Alerjik reaksiyonlarda artış
• Üst solunum yolu enfeksiyonları
• Çocuk ve adölesanlarda büyüme ve gelişme geriliği gibi sorunlara neden olabilir.

Pantotenik Asit (Vitamin B₅) Fazlalığı

İdrarla atıldığı için vücutta birikmez. Yapılan araştırmalara göre herhangi bir toksik etkisine rastlanmadığı bildirilmektedir. Bazı durumlarda fazla alındığında diyare ve diş taşı gibi sağlık sorunlarına rastlanılabilmektedir.

Pantotenik Asit Gereksinimi

Pantotenik Asit Hangi Besinlerde Bulunur?

Hem hayvansal hem de bitkisel kaynakların içerisinde bulunan pantotenik asit;

Bu besinlerin yanı sıra sebzelerden brokoli, fasulyeler, bezelye,  mercimek,  lahana ailesi üyeleri, beyaz ve tatlı patates; tam tahıllı gevrekler, mantarlar, fındık, süt ürünlerinde de bulunmaktadır.

Diyetisyen Meleknur Uzunoğlu