Hipersomnia (Ani Uyku Bastırması) Neden Olur?
İçindekiler
Günümüzde pek çok insan çeşitli sağlık sorunlarından muzdariptir. Söz konusu bu sağlık sorunlarının en önemlilerinden bir tanesi de uyku problemleridir. Temel olarak farklı bir bilinç durumu olarak da tanımlanmakta olan uyku, genel vücut ve beyin sağlığı için oldukça önemli bir durumdur. Pek çok farklı nöron hücresinin etkilenmiş olduğu karmaşık uyku durumu, genel olarak insan ömrünün de üçte birini kapsayan oldukça elzem bir ihtiyaçtır. Biz de burada bu temel ihtiyacımız üzerinde sorun teşkil eden hipersomnia hastalığını detaylı olarak ele almak istedik.
Ani Uyku Bastırması Neden Olur?
Uyku, temel olarak REM ve Non-REM olmak üzere iki tip evreden meydana gelmektedir. Aktif uyku safhası olarak da tanımlanmakta olan REM uykusu, genel uyku süresinin de %20 ila 30’unu kapsamaktadır. Söz konusu bu evre, uykunun başlangıcının ardından yaklaşık 90 dakika sonra başlamaktadır.
Rüyaların da görüldüğü evre olan REM evresinde, genel solunum hareketleri ve göz kasları hariç tüm kaslar hareketsizdir. Non-REM dönemi de uykunun çok daha büyük bir kısmını kapsamaktadır ve bu dönemde göz hareketleri de gözlenmez. Bu süreç içerisinde nabız ve solunum da oldukça yavaştır. Genel zihinsel ve duygusal durumun da düzenlenmesinde oldukça elzem olan uyku, yetersiz olduğu taktirde çeşitli bilişsel ve fizyolojik bozukluklar da gözlenebilmektedir. İşlevi bozulan uyku durumu, genel yaşam kalitesini hızla düşürmekte ve çeşitli bedensel ve ruhsal problemlere de yol açmaktadır. Mevzu bahis bu gibi uyku bozukluklarından bir tanesi de halk arasında ani uyku bastırması olarak da bilinmekte olan Hipersomnia’dır.
Hipersomnia Nedir?
Aşırı uyku isteği olarak da tanımlanmakta olan Hipersomnia, ana uykunun 7 saat ve üzerinde sürmesine rağmen gün içerisinde tekrar eden uyku evrelerinin oluşumu veya aniden uykuya dalma hali olarak da bilinmektedir. Bireyler geceleri kesintisiz olarak yeterli miktarda uyusalar dahi, bu süreçte gün içerisinde aniden uyuma ihtiyacı hissederler. Hipersomnia hastaları, uzun süreler uyusalar bile vücutlarında genel bir dinlenememe durumu da gözlenebilmektedir. Temel olarak; Narkolepsi, İdiyopatik Hipersomnia ve Klein-Levin Sendromu olmak üzere üç ana başlık altında incelenebilen bu durum, günümüzde pek çok bireyde de büyük oranda gözlenmektedir.
Narkolepsi Nedir?
Narkolepside; gündüz uyku atakları, uyku paralizi ve halüsinasyon gibi çeşitli durumlar gözlenebilir. Gün içerisinde pek çok farklı dilim içerisinde gözlenebilen bu durumlar, genellikle birkaç dakika sürmektedir. Genel kas tonusunun kırıldığı bu durumlarda bireylerde çeşitli panik atak durumları da gözlenebilir. Söz konusu halüsinasyon durumları; işitsel, görsel veya duyusal olarak alınabilir. Genel kas tonusu kaybı durumu ise; çoğunlukla bacak, kol, baş ve boyun bölgelerinde gözlenir. Bahsi geçen bu durumların herhangi birinin varlığında direkt olarak doktora başvurulmalı ve ani uyku bastırması durumu için profesyonel hekim tavsiyesi alınmalıdır.
İdiyotik Hipersomnia ve Klein-Levin Sendromu
Temel olarak 15 ila 30 yaş dilimi aralığında gözlenmekte olan İdiyotik Hipersomnia hastalığı, genellikle yavaş bir biçimde ilerler ve ömür boyu da devam eder. Söz konusu bu hastalık süresince günlük performansı etkileyecek şekilde gündüz vakti uykululuk hali mevcuttur. Özellikle gündüzleri uzun süreli uyuyan bireyler, genel bir yorgunluk durumundan da şikayetçidir. Genellikle geceleri kesintisiz ve uzun süreli bir şekilde uyumakta olan İdiyopatik Hipersomnia hastaları, gün içerisinde belirli zaman dilimleri içerisinde de kısa süreli olarak uyuyup tekrar uyanabilmektedir.
Bilhassa 10 ila 20 yaş grubu arasındaki genç erkek bireylerde gözlenmekte olan Klein-Levin Sendromu, temel sebebi halen tam olarak bilinememektedir. Kişinin genel duygu durumunu, uyku rutinini, iştahını ve cinsel davranışlarını direkt olarak etkilemekte olan bu durum; konuşma, hafıza, okuma, koordinasyon ve genel konsantrasyon bozukluklarına da sebebiyet verebilmektedir. Söz konusu bu hastalık sürecine; sanrı, terleme, ateş ve genel baş ağrısı durumları da eşlik edebilmektedir. Mevzu bahis ani uyku bastırması durumlarından bir tanesi olan Klein-Levin Sendromu semptomları gözlendiği taktirde de doğrudan profesyonel hekimlere başvurulmalıdır.
Hipersomnia Belirtileri Nelerdir?
Genel ölçüde halk arasında ani uyku bastırması olarak bilinmekte olan Hipersomnia rahatsızlığının genel belirtileri hastalığın alt türlerine göre de çeşitli benzerlikler ve farklılıklar göstermektedir. Söz konusu Narkolepsi rahatsızlığının belirtileri;
- Uyku ataklarının dinlendirici olarak gözlenmesi,
- Uykuya dalarken veya uyanırken çeşitli halüsinasyonların görülmesi,
- Katapleksi atakları ve uyku paralizi olarak da sıralanabilir.
Diğer bir Hipersomnia çeşidi olan İdiyopatik Hipersomnia hastalığında ise söz konusu bu belirtiler;
- Uzun süreli uyku atakları ve aşırı uykululuk durumu,
- Gece uykusunun uzaması ve sık uyku atakları olarak gözlenebilir.
Günümüzde oldukça yaygın olarak görülen Klein-Levin Sendromu belirtileri de;
- Uyku süreci sonrası aşırı beslenme isteği,
- Değişen algı durumu ve değişen cinsel davranışlar ve
- Pek çok çeşitli psikiyatrik semptomlar olarak da bilinmektedir.
Hipersomnia’nın Genel Sebepleri
Gündüz uykulu olma durumu veya diğer bir ismiyle Hipersomnia rahatsızlığına sebep olan temel faktörler, genel olarak psikolojik ve nörolojiktir. Ani uyku bastırması durumu gözlenen Hipersomnia hastalığına;
- Şiddetli kafa travması, kafa ve beyin içi basıncının artması, gecikmiş uyku fazı sendromu,
- Uyku halinde üst solunum yolu direnci sendromu, kronik yetersiz gece uykusu durumu,
- Kronik yorgunluk sendromu, depresyon, çeşitli ilaç ve maddelerin kullanımı sebebiyet verebilir.
Hipersomnia rahatsızlığı, temel olarak multidisipliner bir şekilde yaklaşılan bir çeşit hastalıktır. Genel ölçüde hastanın çeşitli şikayetleri doğrultusunda birey, hastalığın temel tanı ve tedavisi için nöroloji uzmanına yönlendirilir.
Hipersomnia Tedavisi Nasıl Olur?
Hipersomnia tedavisi için hastadan alınan çeşitli bilgiler ışığında hekim, önce fizik muayene uygulamaktadır. Daha sonra envaiçeşit uyku testleri uygulanır. Kesin bir tanı konulmasının ardından da hastalığa uygun bir ilaç tedavisine başlanır. Temel tedavi süreci içerisindeki ilk adım, genel uyku hijyeninin sağlanması ve gece uykusunu olumsuz yönde etkileyecek çeşitli harici durumların kaldırılmasıdır. Söz konusu bu süreç kapsamında hasta bilgilendirilir ve düzenli egzersiz yapmaya da teşvik edilir. Ayrıca alanında uzman bir diyetisyen tarafından düzenlenen bireyin diyet rutini ve planlı kısa süreli gündüz uykuları da bu noktada oldukça büyük bir öneme sahiptir.
Günümüzde oldukça yaygın bir şekilde görülmekte olan Hipersomnia, bireylerin genel yaşam kalitesini büyük ölçüde düşürmekte ve çeşitli ev, iş ve trafik kazalarına da direkt olarak sebebiyet verebilmektedir. Eğer siz de gün içerisinde aniden uyku bastırması durumundan muzdaripseniz; sağlıklı bir yaşam süreci ve sağlıklı bir uyku rutini için düzenli doktor kontrollerinizi de yaptırmayı unutmayın.