Güvenli Bağlanma (Belirtileri ve Ötesi)
İçindekiler
Dünyaya merhaba demeden bağlanmanın adıdır annelik ve biz daha dünya ile tanışmadan önce güçlü bir bağla bağlanırız annemize. Bu yazıda ise kısaca bağlanma duygusundan ve bu duygunun hayatımızdaki yerinden bahsetmeye çalışacağız. Kısaca birincil olarak anne ile kurulan bağlanma, bebeğe bakım veren kişileri de kapsayacağı unutulmamalıdır. Anne baba haricinde bebek, kendisine bakım sağlayan bakıcı, anneanne, babaanne, dede gibi kişilerle de güvenli bağlanma ile iletişim kurabilmektedir.
Güvenli Bağlanma Nedir?
Etkili olan ya da olmayan iletişim, sözcükler ve beden dili gibi çeşitli iletişim yolları ile ortaya çıkmaktadır. Bunlardan en önemlilerinden birisi de anne ve bebeğin daha konuşmaya başlamadan kurmuş olduğu iletişimdir. Bebek anneye koşulsuz güvenmek ister, anne de bebeğini şartsız kabul eder. Bu şekilde temasla, bakışla, güvenle, sınırla, sevgi ile kurulan iletişime de güvenli bağlanma denir. Aileler güvenli bağlanma ilişkisi kurulurken mükemmel ya da kusursuz olmak zorunda değillerdir. Sevginin ve şefkatin olduğu anne bebek ilişkilerinde kusur aranmaz. Her anne-bebeğin kurmuş olduğu ilişki özeldir.
Kurduğumuz hatta kuramadığımız bütün ilişkilerin kilit noktasında annemizle olan ilişkimizden kesitler yer almaktadır. Bizi daha minicik kalbimiz atmaya başladığı ilk andan beri koşulsuz, aralıksız sevmeye devam eder annelerimiz. Her hareketimizde heyecanlanır, her anımızda elimizden tutarlar. Her zaman en iyisinin bizim olmasını, en iyinin de bizim olmamızı isterler.
Gözlerimizi dünyaya açtığımız ilk andan itibaren her şey daha bir anlamlı gelmiştir onlara. Artık yüzlerine gülümseyen bir çift göz onlara tahmin edemeyecekleri kadar bağlanmıştır. Aynı birer boş levha gibi zihinlerimiz onların izleriyle dolacaktır.
Bebeklerde Güvenli Bağlanma
Bağlanma duygusu bebeğin kurduğu en önemli bağlardan birisidir denilebilir. Hayatta kalmasında, hayata tutunmasında, şimdi ve ileride hayatının kararlarını almasında etkili olacak bir başka duygunun yerini tutamayacak kadar önemlidir. Bebek göz teması kurmaya başladığı andan itibaren annenin yüzüne bakar ve ondan mutlu bir ifade bekler. Gözlerine gülümseyerek bakılması, ona şefkatle ilgi gösterilmesi, kendisinin istenen ve kabul edilen bir bebek olduğunu hissettirilmesi diğer faktörlerle birlikte bunlara da bağlıdır.
Annesi tarafından kabul edilmemiş, yeteri kadar sevgi gösterilmemiş olan her bebeğin hayatının devamında birçok sorunla karşılaşması muhtemeldir. Erich Fromm sevgiyi tanımlarken ‘’sevdiğimiz şeyin büyümesi ve yaşaması için gösterdiğimiz etken ilgi’’ olarak ifade eder. Bağlanma ile ilgili ana temalar da burada ifade edildiği gibi ‘’etken ilgi’’ etrafında şekillenmektedir.
Güvenli Bağlanma Belirtileri
Bebekler dünyaya geldiği andan itibaren ebeveynlerinin ilgi ve sevgilerine muhtaçtırlar. Fiziksel ihtiyaçlarının yanında duygusal ihtiyaçlarının da giderilmesi için onlardan ilgi beklemektedirler.
Bebekler bu bağlılığı farklı şekillerde yansıtabilmektedirler. Anne kucağından ayrılma ile başlayan bu süreç ağlama, gülme, anneden ayrılınca korkma, uyku problemleri, ileri yaşlarda okul ve aile sorunları gibi farklı başlıklarda incelenebilir. Bağlanmanın niteliği bebeği etkilediği gibi anneyi de etkilemektedir.
Bebeğin davranışlarının şekillendiği ve benlik kavramının oluşmaya başladığı yıllarda kurulan bu bağların etkisi oldukça önemlidir. Güvenli bağlanma ile hayata hazırlanan bebekler ileri yaşlarında; daha mutlu, kendisini daha iyi ifade edebilen, aldığı kararlarda tutarlı ve mantıklı olmaktadır. Özsaygısının farkında olan her birey gibi başkalarına karşı olan sorumluluklarında daha bilinçli, sadece insanlara karşı değil çevresindeki her canlıya daha şefkatli ve empatik davranmaktadır.
Günümüzde etrafımızda meydana gelen pek çok sorunun kaynağına bakıldığında aile ilişkilerinin izlerini, hatta buna bağlı olarak güvenli bağ kurmanın öneminden bahsedebiliriz. Örneğin; anne ya da babası ile olan bağın sınırını çizememiş bireyler, evlilik hayatlarında eşlerinden de anne- babaları gibi davranmalarını bekleyebiliyor. Kendisi de bu yönde kararlar alıyor ve ‘’aile içinde aile’’ diyebileceğimiz bir kavram ortaya çıkıyor. Evlenip yeni bir yuva kurmuş olsa da birey, hala pek çok kararında anne-babasının onayını almaya devam edip, kendi kararlarını alırken olması gerekenden çok fazla bir başkasının önerisine ihtiyaç duyuyor.
Güvenli Bağlanamayan Çocuklar İleride Hangi Problemlerle Karşılaşabilir?
Bağlanma, sağlıklı bir şekilde kurulursa insanın hayatı boyunca kurduğu ilişkilerde olumlu etkilerini gösterir. Yukarıda sayıldığı şekilde sınırları olmayan ve etkin kurulamamış bağlanma ilişkileri hem ebeveynler hem de çocuklar için sorun teşkil edebilmektedir. Örneğin; hayatın ilk yıllarında, anneden zamansız ayrılan bir bebek için uyku saatleri ya da anneden ayrılma anları bebeği huzursuz edebilir. Bu durumda uyku ile anne arasında bir tercih yapıyormuşçasına ağlayabilir, anneden kopmayabilir ve bu durum bir silsile halinde diğer davranışları da etkileyebilir.
Güvenli Bağlanmayı Nasıl Kurabiliriz?
Sevgi ve şefkatin her tür bağlanmanın ana teması olduğundan bahsetmiştik. Kurulamamış ilişkilerin hiçbiri için geç değildir ve örnek verecek olursak zararın neresinden dönersek kârdır. Bugüne kadar her ne olumsuzluk yaşandıysa yaşansın, bugünden itibaren göstermiş olduğumuz her olumlu davranış güvenli bağlanma duygumuza yardım edecek ve etkisini zaman geçmeden gösterecektir. Her anne-baba ve çocuk ilişkisi özeldir. Her hikayemiz biricik ve tektir. Bizim ihtiyacımız olan belki de en önemli şey, kendi gücümüzün farkında olmak ve sevgimize güvenmektir.
