Vajinismus Nedir?
Cinsel birleşme öncesinde birey cinsel birleşmeyi istese de alt perinel kasların kasılarak bilinçdışından kaynaklanan birtakım sebeplerden ötürü penis-vajina birlikteliğinin imkansız hale gelmesine vajinismus denir. Bu bilinçdışı korkuları istemsiz olarak devreye girer ve oradaki kaslar sımsıkı kasılır. Bu kasılmadan dolayı kadın, penisin oraya giremeyeceğini düşünür ve birleşmeyi bedensel olarak reddeder. Aslında birleşememe durumu yoktur çeşitli korkular veya bazı psikolojik sebeplerden dolayı birleşmeyi reddetme düşüncesi vardır. Bu durum tamamen istem dışı bir durumdur ve sebebi tam olarak belirlenemeyebilir.
Vajinismusta Fizyolojik ve Psikolojik Ayrım
“Vajinismus değilim ama ilişkiye giremiyorum” Cinsel ilişkinin olmaması veya birleşme sırasında zorlanma, acı hissinin oluşması akla vajinanın dar olabileceği ihtimalini getirmektedir. Fakat bu durumun olması oldukça düşük bir ihtimaldir çünkü normalde vajina içi 7,5-10 cm genişliğindedir. Bunun dışında vajina zaten genişlemeye açık bir organdır. İlişki sırasında da çeşitli sıvıların salgılanmasıyla vajina genişler ve penis girişine hazır hale gelir. Fakat bazen organların yapısı, endokrin kaynaklı bazı hormonların bozulması gibi sebeplerden dolayı birleşme sağlanamayabilir. Böyle bir durumda vajinismusun sebebi tamamen fizyolojik kökenlidir denilebilir.
Eğer herhangi bir fizyolojik sebep yokken kadın ve erkek cinsel birlikteliği sağlayamıyor ise psikolojik etkenli olma ihtimali yüksektir. Fizyolojik sebeplerin etkili olmadığı danışanlarımızla psikolojik tedavi sürecine başlayabiliriz. O korkuyu yaşama sebeplerini, cinselliği nasıl ve ne şekilde öğrendiğini, aile yapısını derinlemesine inceleyerek sürece adım atmış oluruz. Burada önemli olan altta yatan psikolojik sebebi bulup o kısmı onarmaktır.
Vajinismusta Görülen Korku Tipleri
Vajinismusta görülen 3 korku tipi vardır.
Oraya Hiçbir Şey Giremez Korkusu
Korkmadan ilişkiye nasıl girilir? Bu korkuyu yaşayan kadınlar vajina içerisinin herhangi bir nesne için bile uygun olmadığını ve hiçbir şeyin giremeyeceğini düşünür. Hatta çoğu zaman seans içerisinde korkularını şu şekilde dile getirirler: ‘’Düşünsenize, oraya veya vücudunuza bir anda bir şey giriyor bu tıpkı kolunuza bir şey girmesi gibi ve çok korkutucu.’’ Böyle durumlarda vajina ve penisin anatomik yapısından söz edilerek bu korkularını azaltmak planlanabilir.
Oraya Başkasına Ait Hiçbir Şey Giremez Korkusu
Bu korkuyu yaşayan kadınlar çeşitli nesnelerin girişlerini kabul edebilir fakat oraya giren şeyin penis olamayacağını savunur. Parmak, kulak çöpü vs. gibi ögeleri bunun için deneyebilirler fakat daha ilerisi olmaz çünkü cinsel ilişki konusundaki korkuları devam eder.
Oraya Penis Giremez Korkusu
Bu korkuyu yaşayan kadınlar penisin kesinlikle vajina için uyumlu olmadığını ve ne olursa olsun vajina içine giremeyeceğini düşünür. Penis onlar için büyük korku kaynağı olarak görülmektedir.
Vajinismus Tiplemeleri
- Primer Tip: Hiç ilişki denemeyen ve bugün itibariyle de ilişkiye giremeyen bireyler bu türde yer almaktadır. Bu kategorideki kadınlar vajinaya hiçbir şey giremeyeceğini düşünür ve sebebi genelde ilk gece korkularıdır. Vajina için kullanılan fitilleri ve ilaçları dahi kullanamaz, vajinal muayene konusunda da sorun yaşarlar.
- Sekonder Tip: Kişi aktif cinsel hayata başladığında bir problem yoktur fakat daha sonrasında çeşitli sorunlardan dolayı cinsel birleşme davranışında zorlanıyor ve kasılıyor ise bu kategoride yer alır. Jinekolojik muayeneler, zor doğum, kürtaj, düşük gibi travmalardan dolayı da sekonder tip vajinismus hastalarının temelinde de korku vardır.
Bunlar dışında kişi menopoz döneminde bile vajinismus olunabilir. Çünkü menopoz döneminin getirdiği etki ile östrojen hormon seviyesi azalmaktadır ve bu da vajen içindeki nemli yapının kaybolmasına sebep olur. Böylece cinsel ilişki can yakıcı bir hal almaya başladığı için vajinismusa sebep olabilir.
Vajinismusun Psikolojik Nedenleri Nelerdir?
Vajinismusun psikolojik nedenlerine bakarsak birçok faktörden söz edebiliriz. Bunlardan bazılarını madde madde açıklayacağım.
- Cehalet: Cinsel bilgi, beceri ve tecrübe eksikliği en önemli vajinismus sebeplerinden biridir. Kişi bilmediği bir durumdan dolayı fazlasıyla korku yaşayabilmektedir.
- Abartılmış İlk Gece Hikayeleri: İlk geceye veya cinsel birleşmeye dair abartılmış, temeli olmayan, uydurulmuş ve gerçekliği tartışılır hikayeler vajinismusun sebeplerinden biridir. Kişi duyduğu bu korkutucu hikayelere karşı yoğun korku yaşar ve hakim olamadığı kasılmalar tetiklenir. Sakinleşince aslında bu korkusunu anlamlandıramaz fakat değiştiremediği bilişleri vardır. Bunlar terapi boyunca çalışılabilir ve değiştirilebilir. Ancak maalesef bazen kadınlar otoriteye ve travmaya maruz kalarak da bu durumu değiştirebilmektedirler.
- Kızlık Zarı Algısı: Kültürel alt kolların beslediği kızlık zarı algısı ve kızlık zarına verilen kutsallaştırılmış önem yüzünden kişi kızlık zarını kaybetmek istemez. Kadın evli de olsa kızlık zarı saklanılması ve kaybedilmemesi gereken bir durum gibi algılanabilir. Bu yüzden onu koruma isteği ile hareket eder ve kasları istemsiz kasılır.
- Ödipal Çatışma: Kişi evlendiği veya ilişki yaşadığı bireyi birinci dereceden aile bireylerine benzetebilir ve böylece durum vajinismusa sebep olabilir. Hatta seanslar sırasında şu gibi konuşmalar geçebilmektedir: ‘’Eşim bana babam gibi geliyor’’ söylemlerini duyabilmekteyiz. Bu noktada yapacağımız ilk şey cinsel terapi seanslarından ziyade bireysel terapi seanslarına başlamaktır.
- Zorla Evlendirilmiş Olmak: Aslında kadın burada karşı tarafa direniş göstermektedir. Çünkü evlendirilirken kimse kadını dikkate almamıştır ve böylece birey bu duruma tepki gösteremediği için tepkisini bu şekilde bir direniş ile gösterir.
- Toplum Yapısı: Herkesin de bildiği gibi toplumumuz cinselliği konuşmaktan çekinen bir toplumdur. Ülkemizde cinselliği ayıp, yasak, günah, pis, kötü diye tanımlayan bazı toplum yapıları da görülmektedir. Bu düşünce yapısı maalesef ki insanları daha dindar veya günahsız yapmaz tam tersi cinselliğin konuşulmaması ve olumsuz olarak görülmesi kişilerde bu tarz cinsel işlev bozukluklarına sebep olur.
- Cinsel Travmalar: Taciz, tecavüz geçmişi, jinekolojik muayeneler de vajinismus sebebi olabilmektedir.
- İlişkideki Güç Dengesizliği: Kişi yaşamış olduğu ilişkide kendini önemsiz ve işe yaramaz hissedebilir. Bunu hissettiren eşi veya sevgilisi ise cinselliği ona karşı bir silah olarak kullanır. Çünkü cinsellik konusunda bilinen bazı yanlış düşünceleri vardır. Örneğin; ‘’Ona istediğini verirsem hemen hevesi kaçar fakat istediği cinsel birleşmeyi vermezsem beni daha çok önemser.’’ gibi bir algıya sahip olabilirler. Böylece eşine cinsel birleşme hazzını vermeyerek kendi önemini artırdığını düşünür.
- Hamile Kalma Korkusu: Kadın, hamileliğe ve anneliğe hazır değilse vajinismus olabilir. Ortada istenmeyen ve kaçınılan bir durum vardır. Bu yüzden cinsel birlikteliği istemezler.
- Cinsel Mitler: Cinsel mitler; bireyin cinsellik ile ilgili yanlış düşünce, davranış ve tutumlarıdır. Kesinlikle temeli olmayan, doğruluğu bulunmayan inanışlardır. Cinsel mit olarak karşımıza çok sık çıkan bir durum vardır: ‘’İlk ilişki ağrılı ve acıdır’’. Kişi bu düşünceye körü körüne inanır ise ilk gece canının yanacağını fazlasıyla düşünmeye başlar ve yoğun korku yaşar. Böylece cinselliği yaşayamaz ve vajinismus hastası olur.
- Bağımlı ve Pasif Aşırı Tolere Edici Eş: Bu noktada kadının eşi aşırı tolere eden ve kabullenen bir durum sergilerse cinsellik rafa kaldırılır. Böylece çiftimiz hayatları boyunca cinselliği yaşayamazlar. Burada söylenilmek istenen eşin anlayışsız olması değildir. Tabii ki eşin desteği olmazsa olmazımızdır fakat bunu kabullenici ve aşırı bağımlı bir eş olarak yapmak sağlıklı değildir. Bunun yerine bu durumun sorumluluğunu beraber alarak eşe destek verilmesi daha önemlidir.
Vajinismus Psikolojik Tedavisi
Vajinismus nasıl geçer? Vajinismusu nasıl yenebilirim? Vajinismustan nasıl kurtulabilirim?
Öncelikle bilinmesi gereken ilk şey vajinismusun kadının kaderi olmadığı ve tedavi edildiği taktirde %100 sonuç alınan bir işlev bozukluğu olduğudur. Sorun genelde psikolojik kökenli olduğu için mutlaka psikolojik destek alınmalı ve cinsel terapi seanslarına başlanmalıdır. Süreç birçok farklı yöntemle halledilebilir. Kimi terapistler hipnoz kullanırken kimi terapistler parmak egzersizleriyle süreci yürütmektedir. Ben danışanlarımla adım adım giderek bazı egzersizler ile süreci sonlandırıyorum.
Sürece daha ayrıntılı bakarsak bireyler seansa gelmeden önce sorunun fizyolojik mi yoksa psikolojik mi olduğunu anlamak adına muayene olup psikolojik kökenli olduğu kanıtlanınca gelirler. Yaşadıkları durumları, hissettiklerini, neler düşündüklerini rahatlıkla anlatırlar. Böylece sorunun vajinismus olduğu kesin olarak bir kez daha anlaşılır. Çiftlere süreçten ve nasıl ilerleneceğinden, vajina ve penisin anatomik yapısından bahsedilir. Cinsel perhiz mutlaka sebepleriyle beraber anlatılır. Eğer terapötik ittifak kurulursa süreç başlar.
İlerleyen seanslarda aile öyküsü, ilişkisel öykü, cinsel öykü alınır ve cinsel mitlerle ilgili düşünceleri işlenir. Kişiye ilk olarak ‘’kegel egzersizleri’’ anlatılır ve günlük olarak ödev verilir. Kegel egzersizi; vajinadaki alt perinel kasların sık-bırak hareketiyle güçlendirerek kontrolün ele alınmasını sağlayan kas egzersizidir. Daha sonra adım adım parmak egzersizleri ile başlanır ve ilerleyen süreçte eşin de etkili olduğu egzersizlere geçilir. Çiftler verilen ödev egzersizleri yaptıkça tekrar seansa gelir ve tam anlamıyla cinsel birleşme sağlanınca seanslar son bulur.
