Bilimsel adıyla uyku felci, halk dilinde karabasan olarak adlandırılan gecelerimizi kabusa çeviren, çocukluk yıllarımızda hikayelerini korkuyla dinlediğimiz hikayelerdir. Peki, uyku felci (karabasan) nedir?
Karabasan Nedir?
Karabasanın toplumda görülme olasılığı %67’dir. Karabasanın M.Ö ‘ye dayanan bir tarihi vardır. Yüzden fazla kültürde görülen bu duruma insanlar eski zamanlardan beri doğaüstü bir olay olarak görmüş, kurtulmak için muskalar yazmışlardır. İnsanlar karabasan çökmesi esnasında kol ve bacaklarını hareket ettiremediklerini, çığlık atmak istedikleri halde seslerini çıkartamadıklarını söylerler. Bazıları bu duruma siyah bir gölge, karanlık bir el gördüklerini de eklerler.
Karabasan Öldürür Mü?
İnsanların çoğunda hayatlarında en az bir kere karabasan çökmesi olarak adlandırılan uykudan hareket edememe ve ses çıkartamama şikayetleriyle kalktıkları bir an olmuştur. Bu şikayeti olan kişiler; Rüyalarında bağıramamak, rüyadan uyanmak isteyip uyanamamak gibi şikayetlerini dile getirirler. Bu korku uyandıran ve insanların psikolojisini olumsuz etkileyen bir durumdur fakat fiziksel bir zarar teşkil etmez. Karabasan diye bir şey gerçekten var mıdır, bilim insanları bu durumu nasıl açıklıyor?
Karabasan Doğaüstü Bir Olay Mıdır?
Halk dilinde karabasan diye adlandırılan bu olayı tarihte ilk kez 1867 yılında Dr. Sias Weir Mitchell tıbbi olarak tanımlamıştır. Uyanma esnasında sesin çıkmaması, vücut kaslarını hareket ettirememe gibi bulgularla kendini gösteren bu olaya “uyku felci“ denmektedir. Korkulacak bir durum teşkil etmemekle birlikte, her sağlıklı insanın başına gelebilecek bir hadisedir.
Karabasan Kimlere Musallat Olur?
Karabasan uykudan uyanıldığında vücudu hareket ettirememek, ses çıkarmak isteyip çıkartamamak gibi şikayetlerle tanımlanan bir durumdur. 10 ile 20 saniye arası süren bu tam olarak uyanamama hali insanlarda korku yaratır. Karabasan kimlere gelir? Karabasan olarak adlandırılan uyku felci her insanda görülebilmektedir. Neredeyse her insan “uyku felci“ olarak adlandırılan bu deneyimi hayatları boyunca en az bir kez yaşıyor. Yapılan araştırmalara göre uyku felci stres düzeyi yüksek kişilerde daha sık görülmektedir.
Uyku Felci Nedir?
Halk arasında “karabasan“ olarak adlandırılan uyku felci, bir uyku bozukluğudur. Uyku esnasında, rüyaların görüldüğü ve hızlı göz hareketlerinin sergilendiği REM evresinde beyin büyük bir aktivite içerisindedir. Rüyamızdaki hareketleri uyku esnasında sergilemememiz için beynimiz hareket etmemizi engeller, geçici felçlik yaşarız. Eğer bu felçlik yaşanmaz ise uyurgezerlik gibi sorunlarla karşılaşır. REM evresinde uyanan insanların kas zayıflığı devam eder ve 10-20 saniye civarı hareket edemez. Bu esnada zihin uyanıktır fakat beden daha uyanmamıştır. Yani zihin açıldığı halde beden bizim kontrolümüze henüz ulaşmamıştır. Bu duruma görsel, işitsel ve dokunsal halüsinasyonlar da eşlik edebilmektedir. Uyku felci halüsinasyon ve kulak çınlaması etkisi yaratabilmektedir. İnsanlar bu durumu genelde “göğsüme siyah bir gölge çöktü ve hareket etmeme, konuşmama izin vermedi“ şeklinde anlatırlar.
Uyku Felci Belirtileri ve Rem Evresi
REM uykusu esnasında dışarıdan da gözlemlenebilen hızlı göz hareketleri sergilenmekte ve nefes alışlar hızlanmaktadır. Kalp, akciğer kasları gibi hayati öneme sahip kaslar haricinde vücudumuzdaki diğer kaslar geçici olarak felç geçirir. Özetle uyku felci belirtileri, REM uykusu kısmen felç olmuş vücutta uyanık bir beyinle tanımlanmaktadır. Vücudun diğer bölümlerinden gelen uyaranların beyne girmesi engellenerek motor hareketleri durdurulur. Fakat beyin hala aktif haldedir. Bu esnada uyandırılan insanların neredeyse hepsi bir rüya gördüklerini söylerler.
Hamilelikte Karabasan
Hamilelikte uyku, beslenme kadar önemli bir ihtiyaçtır. Anne adaylarının %80 ‘i bu dönemde uyku bozukluğu sorunu yaşarlar. Bunlardan biri de karabasan olarak adlandırılan uyku felcidir. Karabasan bir uyku bozukluğudur. Karın büyümesi, bebek hareketleri, uyun pozisyonu bulamama gibi nedenler uyku kalitesini düşürür .
Uyku Felci Kimlerde Görülür?
Uyandıktan hemen sonra veya nadir olarak, uykuya dalmadan hemen önce, bedenin hareket edememesi ile karakterize edilen bu durum her insanda görülebilmektedir. Uyku felci yaşayanlar genellikle 10 – 25 yaş arasındaki bireyler olarak gözlemlenmiştir. Cinsiyet bazında incelendiğinde, kadınların bu durumu erkeklere oranla daha sık yaşadığı görülmüştür. Aynı zamanda sırtüstü yatmanın uyku felcini tetiklediği yönünde bulgular vardır.
Uyku Felci Nedenleri Nelerdir?
Uyku felcinin birçok nedeni olmakla beraber başlıca;
- Kalitesiz ve yetersiz uyku
- Stres
- Yorgunluk
- Nörolojik rahatsızlıklar
- Psikolojik rahatsızlıklar
- Ani kararlar doğrultusunda değişen yaşam düzeni
olarak tanımlayabiliriz.
Karabasan uyayamaz çok doğru karabasını bilgi anlatılmış çok güzel
Karabasan hakkında bilgilendirme için sağolun
Sinir ve stres anında başıma gelmişti bi keresinde nefes almakta güçlük çekiyosun karabasan denilince hala tüylerim diken diken oluyor uyku felcinin halk arasında ki deyimi tabi ki güzel paylaşım olmuş daha dikkatli ve Bilgi amaçlı iyi olmuş 👍
Karabasan geldim felaket bir ruh haline bürünüyor insan günümüzde stres yorgunluk ani kararlar duygusal inişler çıkışlar sakin kalmak pek mümkün değil kaliteli zaman gecirmek pek mümkün hatta hiç mümkün değil yaşamış biri olarak bu anı cok sinir bozucuydu. Yazınızı okurken hiç yabancı gelmedi insanları bilgilendirdiğiniz için ayrıca teşekkür ederim
Karabasan herkesin korkulu rüyası bilgilendirme için teşekkürler
Karabasan geceleri gelen ve nefes kesen bir varlıktır
Karabasan hakkında bilgiler için teşekkür ederiz emeğinize sağlık gayet bilgilendirici olmuş
Karabasan geceleri gelen ve nefes kesen bir varlık olduğuna inanan biriyim
Karabasan sık sık rastladığım bir olay sürekli yaşamak istemiyorum artık
Aynı Şekilde bende Karabasana sık sık rastladığım bir olay sürekli yaşamak istemiyorum artık