Duygusal Zeka Bize Ne Anlatır?
Duygusal Zeka Nedir?
Duygusal zekâ kavramını ilk olarak Salovey ve Mayer (1990) kullanmıştır. Araştırmalara göre zekâ kavramı tanımlanırken entelektüel zeka ile (IQ) duygusal zekanın (EQ) birbirinden ayrı olarak ele alınma gerekliliği ortaya çıkmıştır. Duygusal zekâ teorileri zamanla daha da ilgi kazanmış ve sıkça güncelleştirilmiştir.
Salovey ve Mayer (1990), duygusal zekâyı alt kategorilere ayırarak tanımlamışlardır.
Bu ayrıma göre; duyguların farkında olmak, duygularla başa çıkabilmek, kendini motive etmek, başkalarının duygularını fark etmek, empati kurabilmek ve ilişkileri yürütebilmek duygusal zekânın en önemli göstergeleri olarak belirlenmiştir. Bir başka görüş ise duygusal zekâyı bilişsel bir özellikten bağımsız olarak kendini algılamaya dayalı olan kişisel özelik olarak ele almaktadır (Pedrides, 2009).
Duygusal zekânın yeterince gelişmemiş olması özellikle kadın-erkek arasındaki ilişkilerde sorunların ortaya çıkmasında çok önemli bir rol oynamaktadır (Gotmann, 1993).
Duygusal zekâ romantik ilişkilerde olduğu gibi iş yaşamında da karşımıza çıkmaktadır. Empati becerileri gelişmiş ve diğer insanlara yardım eden kişilerin çevreleriyle daha iyi duygusal bağlar oluşturacağı belirtilmiştir (Dökmen, 1995).
Ayrıca işbirliği ve liderlik konusunda empati becerileri gelişmiş çalışanların daha ön planda olduğu görülmüştür (Bell & Hall, 1954; Markus ve ark, 1979).
Yapılan bir araştırmaya göre genel duygusal zeka puanı yüksek olan çalışanların iş yaşamıyla ilgili daha az stres yaşadığı bulunmuştur (Nikolaou & Tsaousis, 2002). Bir diğer araştırmada da katılımcıların duygusal zekâ düzeyleri arttıkça problem çözme becerilerinin de arttığı görülmüştür (Korkmaz ve ark., 2020).
Duygusal zekâ ilk önce aile ortamında gelişmeye başlar ve devam eder. Duygusal zekânın geliştirilmesine yönelik “duygusal okuryazarlık” adı verilen programlarının faydalı olabileceği belirtilmektedir (Goleman 1996). Bu programlarla duyguların farkındalığını arttırma, nedenlerini anlama ve duyguları anlamlandırma konusundaki becerilerin geliştirilmesi hedeflenmektedir. Duygusal zekânın geliştirilebilir ve sonradan kazanılabilir özelliği olması sebebiyle ilgili programlarla duygusal zekâyı daha işlevsel hale getirmek mümkün olabilmektedir.
3 Yorum