En Tatlı Zehir: Şekerin Etkileri!

Bugünkü konumuz hayatımızdan çıkaramadığımız, çıkarmakta zorlandığımız tatlı şekerin acı gerçekleri ve etkileri… 🙂

Şeker, besin değeri olmayan ve yağ depolanmasını artıran boş bir enerji kaynağıdır. Fazla kullanımı sonucu bel çevresinde yağlanma ile kendini gösterir. Bizler şekeri ikiye ayırırız:

1. Basit şeker (Çay şekeri, sofra şekeri…)
2. Fruktoz şekeri (meyvelerden gelen doğal şeker)

Bizim tüketilmesini istemediğimiz şeker sofra şekeri dediğimiz basit şekerdir.

Basit Şekerin Etkileri! Neden Tüketmemeliyiz?

Basit şekerin en önemli etkileri ne olabilir sizce? İlk olarak; vücudumuza aldığımız zaman anlık kan şekerimiz yükselir. Biz buna saman alevi etkisi diyoruz. Sonrasında kan şekeri aniden düşer. İşte bu noktalarda kişi halsizlik, yorgunluk, sinirlilik, baş ağrısı, huzursuzluk hissedebilir. Tekrardan tatlı ve şeker yeme isteğini tetikleyebilir. Tüketim arttıkça tekrardan şeker oranı aniden yükselir ve aniden düşer, bu şekilde istenmeyen sürekli bir döngüye girilir. İşte bu durum görülmeye başlandığında şekere bağımlı hale geliriz ve kişide şeker bağımlılığı resmen başlamış olur.

Şekerin Bağımlılık Etkileri

Şeker, kişiye anlık mutluluk verir. Ancak uzun vadede tüketiminde vücutta huzursuzluk hissi giderek çoğalmaya başlar.

2007 yılında bir psikolog tarafından fareler üzerinde yapılan bir çalışma şu şekildedir:

Bir grup fareye iki farklı su hazırlanıyor. Sulardan birine şeker katılıp veriliyor. Birine de kokain katılıp veriliyor. Belli bir zaman sonra sizce farelerin yüzde kaçı şekerli suyu tercih etmiştir?

Maalesef ki yüzde 94’ü şekerli suyu tercih ettiği görülmüştür. Bu da şekerin kokainden bile daha fazla derecede bağımlılık yaptığını ve şekerin ne kadar tehlikeli olduğunu göstermiştir.

Dünya Sağlık Örgütü şeker hakkında günde 2 tatlı kaşığı şeker tüketilebilir şeklinde bir açıklama yapmıştır fakat ne olursa olsun şekeri günlük yaşantımızdan yok denecek kadar çıkarabilmek daha olumlu etkiler gösterecektir.

Basit şeker yerine alternatif olarak diyetisyeninizin size önerdiği miktarlarda 1 bardak süt + 3 adet hurma veya 1 bardak süt + 1 adet muz + tarçın şeklinde besinleri kombine ederek tüketirseniz şeker ihtiyacınızı doğal yollarla karşılayabilir ve gereksiz tatlı ihtiyacınızı baskılayarak kan şekerinizdeki ani iniş – çıkışların önüne geçmiş olursunuz.

Endüstri ürünleri tatlı + tuzlu karışımı ile hazırlanan paketli ve işlenmiş gıdaların insanları daha mutlu kıldığını bulduğu andan itibaren ürünlerde gizli şeker ve gizli tuz oranını biz fark etmeden artırmaya başladı. Bunun sonunda da bizler farkında olmadan daha fazla şekeri vücudumuza yüklemeye başladık.

Ağzımıza şekeri attığımız andan itibaren beynimizde bir ödüllendirme mekanizması çalışmaya başlar. İnsülin salınması ve kan şekerinin yükselmesiyle bu ödüllendirme mekanizması tavan yapmaya başlar. Şekeri yediğimiz andan itibaren beynimizde dopamin salgılanmaya başlar. Bu dopaminin etkisi sonucu kendimizi daha mutlu hissetmeye başlarız.

İnsanlarda uyuşturucu kullanımı sonrası gözlemlenen bu mutluluk hissi ile şeker tüketimi ile birlikte gelen mutluluk hissi beyinde aynı yerde çalışmaktadır. Şekeri ne kadar çok tüketseniz de asla bir doyuma ulaşamayacak ve kendinizi sürekli olarak şeker tüketme isteği döngüsünde bulacaksınız.

Şekeri Bırakmak İçin Nasıl Bir Yol İzlenmeli?

Şeker, beyindeki dopamin salgısını artırdığından dolayı günlük beslenmemizde dopamin yükselten diğer bazı besin ve besin gruplarına yer verebiliriz. Başlıca;

• Süt ve süt ürünleri
• Yoğurt
• Kefir
• Fındık – fıstık – badem – ceviz
• İşlenmemiş kırmızı et
• Somon balığı
• Zeytinyağı – fındık yağı
• Yumurta

Bu besinleri tükettiğimizde vücudumuzun dopamin ihtiyacını karşılamış oluruz.

Şekeri Bırakmaya Başladığınızda Neler Olur?

1. Vücudunuzun şekere duyarlılığı artar. Eskiden size acı gelen sebzeler artık daha tatlı gelmeye başlar. Çünkü tat duyumunuz değişmiştir ve besinlerin içindeki şekerin tadını almaya başlarsınız.
2. Şeker aşermeleriniz kesilir.
3. Gerçek açlığı öğrenirsiniz. Açlık hissiyatını önceki zamanlardaki gibi aniden değil kademeli olarak hissetmeye başlarsınız. Açlık hissiniz zaman zaman artabilir fakat bu hiçbir zaman krize dönüşmeyecektir.
4. Cilt problemlerinizde azalmayı görürsünüz. Çünkü, şekeri azalttıkça inflamasyon da azalır bu da ciltteki canlılığı ve pürüzsüzlüğü beraberinde getirir.
5. Etrafınızdaki kişilerin ne kadar çok ve gereksiz şeker tükettiğinin farkına varmaya başlarsınız.
6. Enerji seviyenizde artış olacaktır. Öğleden sonra saat 14.00 – 14.30 gibi bastıran uyku probleminin ortadan kalktığına şahit olursunuz.
7. Daha rahat uyuduğunuzu ve daha dinlenmiş olarak kalktığınızı görürsünüz.
8. Vücudun düzenli çalışması için şekere ihtiyaç vardır ama işlenmiş veya sonradan eklenmiş şekere değil…

Yazımı sonuna kadar dikkatle okuduğunuz için teşekkür ederim 🙂

Diyetisyen İrem Dilcioğlu