Beden Algısının Oluşumu: Aynaya Bakmak İstememek!
Beden Algısı Nedir?
Beden algısı, vücudun şekline, duygusal motor kapasitesine gönderme yapar. Beden algısı asıl anlamıyla insanın kendi varlığını hissetmesidir. Bireyin görünüşüne dayanır ve kişi için bir ayna durumundadır. Vücut algısı kimlik oluşumunda önemli bir faktördür. Aynı zamanda varoluş duygusunu sağlamaktadır. Gündelik yaşamda karşılaşılan stres ve tehdit edici olaylara karşı savunmacıdır. Kişinin yaşamında kapasite ve sınırlılıklarını belirleyici rol oynamaktadır. Vücut algısı, kişinin bedeninin görünümüyle alakalı algı ve duygulardır.
Beden imgesi, kişinin kendi dış görüntüsünü algılamasıdır. Toplumun görüşleri, eğilimleri ve sosyal tepkilerinden oluşmaktadır. Kişinin vücut algısının gelişmesinde kendi tutumları ve duyguları kadar diğerlerinin de tutumları ve duyguları önem taşımaktadır. Bunlar zaman geçtikçe değişebilir, vücut algısı kişinin gerçek görüntüsüyle uyum sağlayacağı gibi aksi de olabilir. Örneğin kişi oldukça zayıf olmasına rağmen kendisini kilolu görebilir veya bedeninde kusur olmamasına rağmen kusurlu bulup bedeninden hoşlanmayabilir. Bu sebeple kişinin kendi bedenini algılama şekliyle, çevresindeki kişilerin onun bedeni hakkında olan düşünceleri farklılık gösterebilir.
Beden Algısı ve Yaşla İlişkisi
Kişilerde beden algısı çocuklukta başlar. Çocuğun ailesiyle iletişime başladığı süreçte, kişinin iletişimde algıladığı davranış ve tutumlar zihninde kendi algısını oluşturmasını sağlar. Çocuk eğitime başladıktan sonra algı, aile içerisindekine göre daha rekabetçi bir hal alır. Çocuk dış görünümüyle ilgili diğer çocuklardan dönüt alır. Bu durum, çocuğun bedenini ve kendisini algılamada etkilidir.
Ergenlik dönemi, fiziksel, ruhsal ve sosyal yönden büyüme, gelişme ve olgunlaşmanın hızla gerçekleştiği yetişkinliğe geçiş dönemidir. Bu dönemde kişinin kendisini kabul ettirme çabası artar. Ergenlikte bireyin bedeni ilgi odağı olmuştur ve bu dönemde bulunan kusurlar, mutsuzluğa sebep olabilmektedir.
Beden Algısı ve Cinsiyetle İlişkisi
Kadınlar bedenleri ile erkeklere oranla daha fazla ilgilenmektedirler. Çoğu kadın için vücut algısına ilgi küçük yaşlarda başlar ve hayat boyu devam etmektedir. Kadınlar çevresel baskılardan erkeklere göre oldukça fazla etkilenirler. Yayın organlarında kadınlar için belirlenen standart bir vücut ölçüsü var iken erkeklerde böyle bir durum görülmemektedir. Beden algısı kadınlar ve erkekler için aynı anlamı ifade etmemektedir. Kadınlar için güzellik, erkekler için ise zeka ve beden gücü daha önemli olduğu ileri sürülmektedir.
Medyanın baskısı, kadının kendisini olduğundan kilolu görmesine neden olmaktadır. Sonuç olarak kadınların kendi bedenlerine karşı memnuniyetsizlikleri erkeklere göre daha yaygın haldedir. Kadınlar erkeklere göre daha normal bedene sahip olmalarına rağmen kendilerini, toplumda ideal olarak görülen kilonun üzerinde olduklarını zannetmektedirler. Diyet uygulamalarında da cinsiyet farklılıkları görülmektedir. Beden ağırlıklarını korumak ya da zayıflamak için kadınlar daha fazla diyete başvurmaktadır. Erkekler ise bu durum için egzersizi tercih etmektedirler.
Beden Algısı ve Kilo İle İlişkisi
Beden algısı bozukluğuna yatkınlık obezite de görülmektedir. Bireylerin uzun süren bakışları, kendi aralarında gerçekleştirdikleri fısıldaşmalar ve yapılan olumsuz yorumlar obez bireyleri sosyal ortamdan kaçınmaya itmektedir. Sosyal kaçınma davranışı, obez bireylerde depresyon vb. bozuklukların gerçekleşmesine neden olabilir. Şişman bireyler bedenlerini çirkin algılayıp, memnuniyetsiz tavırlar sergileyebilirler. Obez kişilerin toplum içerisinde daha farklı algılanmaları, özgüvenlerinin azalmasına buna bağlı olarak da depresyona duyarlı hale gelmesine neden olabilir.
Kilo artışı ve şişmanlık sağlık sorunlarına yol açmasıyla birlikte, vücut memnuniyetsizliği gibi psikososyal sorunlara da yol açmaktadır, aralarında güçlü bir etkileşim olduğu kanıtlanmıştır. Beden ağırlığı ve memnuniyetsizlik doğru orantılıdır. Yapılan bir araştırmada vücut memnuniyetsizliği ve beden kitle indeksi ile arasında kuvvetli ilişki olduğu saptanmıştır.
2 Yorum